Trump’ın 100 % Gümrük Vergisi Kararı ve Kriptoya Yansıması
ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin menşeli ithalata yönelik ek yüzde 100 gümrük vergisi duyurusu, kripto varlık piyasalarında haftanın en sert satış dalgalarından birini tetikledi. Açıklama, halihazırda tırmanan ABD-Çin gerilimini yeni bir evreye taşırken, Bitcoin ve Ether’de çift haneli dakikalık dalgalanmalar görüldü; toplam piyasa değeri kısa sürede yüz milyarlarca dolar eridi. Piyasalardaki keskin reaksiyonun nedeni, tarifelerin küresel tedarik zincirlerine ve büyüme beklentilerine darbe vuracağı, bunun da risk iştahını hızla düşüreceği öngörüsü oldu. Reuters, Forbes ve Bloomberg’in aktardığına göre, duyurunun ardından dijital varlıklar 10 Ekim’den itibaren art arda satış baskısı altında kaldı; Bitcoin’in 110 bin dolar eşiğinin altını test ettiği seanslar dikkat çekti.
Panik, yalnızca fiyatlardaki düşüşle sınırlı kalmadı. Tetiklenen teminat çağrılarıyla birlikte türev piyasalarda benzeri az görülen bir tasfiye hacmi oluştu; tek bir günde 19 milyar doları aşan zorunlu kapamalar, likiditenin çekildiği saatlerde düşüşü hızlandırdı. Bu dinamik, kriptonun makro şoklara karşı hassas yapısını bir kez daha görünür kıldı. Nitekim haber akışında, Çin’in nadir toprak elementleri ihracatına ilişkin kısıtlamaları ve ABD’nin misilleme niteliğindeki önlemleri de öne çıktı; ticaret savaşının şiddetlenebileceğine dair beklentiler riskli varlıklardan kaçışı besledi.
Global Ticaret Gerilimi ile Kriptonun Bağlantısı
Kripto piyasalarının küresel ticaret hattındaki gerilimlere bu denli duyarlı olmasının temelinde, büyüme beklentileri ve likidite koşullarına ilişkin ortak iletim kanalları yatıyor. Tarife artışlarının şirket kârlılıklarına ve tüketici fiyatlarına yansıyacağı, bunun da riskli varlıklarda değerlemeleri baskılayacağı varsayımı, dijital varlıkları hisse senetleriyle eş zamanlı bir satış eğilimine soktu. Son dalgada, kriptoyla paralel biçimde geleneksel piyasalarda da teknoloji ağırlıklı hisselerin geri çekildiği ve riskten kaçış temasının güç kazandığı raporlandı. Bu eşgüdüm, kriptonun “ayrı bir varlık sınıfı” olma iddiasına karşın, kriz anlarında küresel risk algısıyla senkronize hareket edebildiğini gösteriyor.
IMF’nin güncel değerlendirmeleri, tarifelerin genişlemesi halinde 2026 ve 2027 büyüme patikasında belirgin aşağı yönlü riskler oluşabileceğine işaret ederken, bu görünüm kripto dahil riskli varlıklarda değerlemelerin kırılganlığını artırıyor. ABD’de belirli ürün gruplarında yeni tarifelerin yürürlüğe girmesiyle maliyet artışlarının tüketiciye yansımaya başladığına dair göstergeler de risk primlerini yukarı çekiyor. Dolayısıyla, jeopolitik ve ticari gerilimlerdeki yeni bir tırmanış, kripto piyasalarında hem fiyatlama hem de fonlama koşulları üzerinden ikinci bir dalga yaratma potansiyeli taşıyor.
Likidasyon Dalgası: Kaldıraçlı Pozisyonların Rolü
Trump’ın gümrük vergisi açıklamasının ardından piyasalarda başlayan satış baskısı, özellikle kaldıraçlı pozisyonların ağırlıkta olduğu vadeli işlemler tarafında zincirleme likidasyonlara yol açtı. Binance, OKX ve Bybit gibi büyük borsalarda açık pozisyonların büyük kısmı zorunlu kapatmalara maruz kalırken, tek günde 1 milyondan fazla yatırımcının pozisyonu tasfiye edildi. Bu durum, kripto piyasalarında uzun süredir gözlemlenen “aşırı kaldıraç etkisi”nin ne kadar kırılgan bir yapı oluşturduğunu bir kez daha ortaya koydu.
Bu dalga, Bitcoin’in fiyatının dakikalar içinde yüzde 12 oranında gerilemesine, Dogecoin ve Solana gibi altcoinlerin ise yüzde 20’ye varan düşüşler yaşamasına neden oldu. Kaldıraçlı pozisyonların yoğun olduğu dönemlerde, fiyat hareketlerinin tetiklediği zorunlu satışlar bir domino etkisi yaratarak düşüşleri derinleştirmektedir. Uzmanlara göre bu tür likidasyonlar, piyasanın doğal düzeltme mekanizması olarak görülse de, yeterli teminat denetimi yapılmadığında sistemik riske dönüşebilir.
Trump’a Bağlı Memecoin Projeleri ve Çöküşü
Son haftalarda Trump temalı memecoin projeleri, sosyal medya etkisiyle ciddi bir popülerlik kazanmıştı. Ancak piyasalardaki sert dalgalanma, bu projelerde adeta toplu bir çöküşe neden oldu. Özellikle “MAGA” ve “TRUMP2024” gibi sembolik isimlerle piyasaya sürülen token’lar, yüksek spekülasyon döneminde birkaç kat değer kazanırken, çöküş sırasında yüzde 70’e varan kayıplar yaşadı. Bu durum, yatırımcıların büyük kısmının likidite sağlayıcı rolü üstlenmeden yalnızca kısa vadeli kazanç peşinde olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Bu projelerdeki sert değer kaybı, memecoin piyasasının manipülasyona ne kadar açık olduğunu da ortaya çıkardı. Kripto analistlerine göre, Trump ile ilgili sosyal medya paylaşımlarının veya politik açıklamaların bu tür token’lar üzerinde anlık fiyat hareketleri yaratması, spekülatif sermayenin yönünü hızla değiştirmesine neden oluyor. Regülasyon otoriteleri, bu tür siyasi temalı token’ların piyasa manipülasyonu riski nedeniyle daha sıkı gözetim altına alınabileceğini belirtiyor.
İçeriden İşlem ve Manipülasyon İddiaları
Kripto piyasalarındaki son çöküş yalnızca makroekonomik ve politik faktörlerle açıklanmadı. Bazı piyasa gözlemcileri, fiyat hareketlerinden kısa süre önce büyük miktarda satış yapan balina cüzdanlarının tespit edilmesi üzerine içeriden bilgi kullanımı iddialarını gündeme getirdi. Özellikle yüksek hacimli transferlerin Trump’ın açıklamasından birkaç saat önce yapılmış olması, belirli yatırımcı gruplarının bilgiye önceden erişmiş olabileceği yönünde tartışmalara yol açtı. Bu iddialar, düzenleme eksikliğinin kripto piyasalarında ne denli büyük bir güven sorunu yarattığını bir kez daha gösterdi.
Manipülasyon iddiaları yalnızca satış yönlü işlemlerle sınırlı kalmadı. Bazı analistler, kısa vadeli alım botlarının fiyat düşüşleri sırasında devreye girerek yapay likidite yarattığını, ardından bu pozisyonları hızla kapatarak piyasanın dengesini bozduğunu belirtiyor. Bu tür işlemler, piyasanın doğasına uygun bir volatilite yaratsa da, denetim mekanizmalarının eksikliği sebebiyle yatırımcı güvenini zayıflatıyor. Bu gelişmeler, gelecekte düzenleyici kurumların piyasa gözetimini artırması yönündeki çağrıları güçlendirmektedir.
Geleneksel Piyasalarla Sinerji: Düşen Hisse Senetleri ve Kriptonun Tepkisi
Trump’ın ticaret politikası açıklamaları yalnızca kripto piyasalarını değil, geleneksel finans piyasalarını da sarsmış durumda. ABD borsalarında teknoloji hisseleri öncülüğünde yaşanan düşüş, yatırımcıların risk iştahındaki azalmayı daha net ortaya koydu. S&P 500 ve Nasdaq endeksleri gerilerken, yatırımcıların bir kısmı güvenli liman olarak tahvil ve altına yöneldi. Ancak kripto varlıkların, özellikle Bitcoin’in, geçmişte “dijital altın” olarak görülen konumunun bu kez zayıfladığı gözlemlendi.
Kripto piyasalarının hisse senetleriyle paralel hareket etmesi, dijital varlıkların artık küresel finans sistemine daha sıkı entegre olduğunu gösteriyor. Bu durum, yatırımcılar açısından hem avantaj hem de risk barındırıyor. Piyasa büyüdükçe sistematik şoklara daha fazla maruz kalınması kaçınılmaz hale geliyor. Özellikle makro veriler, faiz kararları ve politik açıklamaların kripto fiyatları üzerindeki etkisi, geleneksel piyasalarla olan korelasyonu güçlendirmiş durumda.
Kriptonun Kısa ve Orta Vadeli Senaryoları
Uzmanlar, son çöküşün ardından kripto piyasasının kısa vadede dalgalı bir seyir izlemeye devam edeceğini öngörüyor. Kısa vadede güvenin yeniden tesis edilmesi için piyasalarda regülasyon belirsizliklerinin azalması ve makroekonomik koşulların istikrar kazanması gerekiyor. Özellikle Fed’in faiz politikaları ve ABD-Çin ticaret hattındaki gelişmeler, Bitcoin ve altcoinlerin yönü üzerinde belirleyici olmaya devam edecek.
Orta vadede ise analistler, piyasanın bu tür şoklara karşı dayanıklılığını artırabilmesi için kurumsal yatırımcıların rolünün büyümesi gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, türev işlemler üzerindeki denetimin sıkılaştırılması, kaldıraç oranlarının düşürülmesi ve likidite sağlayıcı mekanizmaların güçlendirilmesi öneriliyor. Bu adımlar, hem yatırımcı güvenini artırabilir hem de piyasanın daha sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasını sağlayabilir.
