GRT Nedir?
The Graph (GRT), blockchain ağları üzerinde veri indeksleme ve sorgulama işlemlerini gerçekleştiren merkeziyetsiz bir protokoldür. Ethereum ve IPFS gibi ağlardan verileri toplayarak, bu verileri daha sonra sorgulanabilir hale getirir. Bu süreçte geliştiricilere, uygulamalar için veri erişimi sağlar.
The Graph, Google’ın internette yaptığı gibi blockchain üzerindeki verileri indeksleyerek, kullanıcıların bu verilere kolayca erişmesini mümkün kılar. GRT, bu ekosistemde kullanılan yerel kripto para birimidir ve çeşitli rolleri olan katılımcıları ödüllendirmek ve yönetim kararlarında kullanılmak üzere tasarlanmıştır
GRT Ne İşe Yarar?
GRT’nin temel amacı, blockchain verilerine erişimi ve bu verilerin yönetimini daha verimli ve güvenli hale getirmektir. Geliştiriciler, Graph protokolünü kullanarak alt grafikler (subgraphs) oluşturabilir ve bu alt grafikler sayesinde verileri indeksleyebilirler. GraphQL adı verilen bir sorgu dili ile bu verilere erişim sağlanır. The Graph, bu yönüyle Web3 ve merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosistemlerinde önemli bir rol oynar
GRT, sadece veri indeksleme ve sorgulama işlevi görmekle kalmaz, aynı zamanda kullanıcılarına merkeziyetsiz yönetim imkanları da sunar. GRT token sahipleri, The Graph Network’ün yönetimine katılabilir ve önemli kararlar alabilirler. Bu yapı, merkeziyetsiz otonom organizasyon (DAO) modeline dayanmaktadır ve topluluk odaklı bir yönetim sağlar
GRT Nasıl Çalışır?
Subgraph Nedir?
Subgraph, belirli bir blockchain verisini indeksleyen ve sorgulayan özel bir API yapısıdır. Geliştiriciler, projeleri için subgraph’lar oluşturur ve bu yapılar sayesinde veriler organize edilip sorgulanabilir hale gelir.
GraphQL Nedir?
GraphQL, API’lar için kullanılan bir sorgu dilidir. The Graph, subgraph’ları sorgulamak için GraphQL kullanır. Bu dil, verilerin nasıl sorgulanacağını ve döndürüleceğini tanımlar, böylece veriye erişim hızlı ve verimli olur.
İşleyiş Süreci
- Veri Tüketicileri: Kendi projelerindeki subgraph’ları sorgulayan geliştiricilerdir. Bu kişiler, belirli bir ücret ödeyerek veri talep ederler.
- Geliştiriciler: Merkeziyetsiz uygulamalarda (DApp’ler) subgraph oluşturan kişilerdir. Bu subgraph’lar, veri tüketicileri tarafından sorgulanabilir.
- Dizin Oluşturucular (Indexers): Subgraph’lar için veri indeksleyen ve sorgulayan düğüm operatörleridir. Bu kişiler, ağın işleyişi için GRT stake ederler.
- Küratörler (Curators): İndekslenmesi için faydalı subgraph’ları belirleyen katılımcılardır. Küratörler, hangi subgraph’ların değerli olduğunu işaretler ve bunların indekslenmesini sağlar.
- Balıkçılar (Fishermen): Graph ağında protokolün aramalara verdiği yanıtların doğruluğunu ölçen kişilerdir.
- Hakemler (Arbitrators): Dizin oluşturucuların kötü amaçlı olup olmadığını karar veren katılımcılardır. Bu kişiler, ağın güvenli ve doğru bir şekilde çalışmasını sağlar.
Özet
The Graph, blockchain verilerini organize eden ve sorgulanabilir hale getiren merkeziyetsiz bir protokoldür. Geliştiriciler, subgraph’lar oluşturarak veri indeksleme işlemlerini gerçekleştirirler. Bu subgraph’lar, GraphQL kullanılarak sorgulanır ve veri tüketicileri tarafından kullanılır. Tüm bu süreçte katılımcılar, GRT token’larını stake ederek ağın işleyişine katkıda bulunurlar ve ödüller kazanırlar
GRT Ekosistemi
The Graph ekosistemi, merkeziyetsiz uygulamalar (dApps) için güvenilir ve ölçeklenebilir veri erişimi sağlamak amacıyla çeşitli bileşenler ve katılımcılar arasında işbirliği yaparak çalışır. Bu ekosistemin bileşenleri ve işleyişi aşağıda açıklanmıştır:
DApp Geliştiricileri
DApp geliştiricileri, yukarıda bahsettiğimiz gibi The Graph’ı kullanarak uygulamalarının verilerini organize eder ve sorgular. Geliştiriciler, subgraph’lar oluşturur ve bu sayede kullanıcılarına hızlı ve güvenilir veri erişimi sağlarlar.
İndeksleyiciler (Indexers)
İndeksleyiciler, subgraph’ları indeksleyen ve sorgulara yanıt veren düğüm operatörleridir. İndeksleyiciler, GRT token’larını stake ederek ağa katkıda bulunurlar ve doğru ve verimli veri sağladıkça ödüller kazanırlar.
Küratörler (Curators)
Küratörler, indekslenmesi gereken değerli verileri belirleyen katılımcılardır. Küratörler, belirli subgraph’lara GRT token’larını stake ederek bu verilerin önemli olduğunu işaretlerler ve doğru seçimler yaparak ağdaki veri kalitesinin artmasına yardımcı olurlar.
Delege Ediciler (Delegators)
Delege ediciler, kendi GRT token’larını indeksleyicilere devrederek onların stake miktarını artırırlar. Bu sayede daha fazla veri indekslenebilir ve güvenilir sorgular sağlanır. Delege ediciler, indeksleyicilerin kazandığı ödüllerden pay alarak ekosistemde pasif gelir elde ederler.
Graph Advocate Programı
Graph Advocate Programı, topluluk üyelerinin The Graph ekosistemine katkıda bulunmalarını ve projeyi desteklemelerini teşvik eden bir girişimdir. Graph Advocates, bilgi paylaşımı, eğitim ve etkinlikler aracılığıyla ekosistemin büyümesine katkıda bulunur.
Ekosistemin İşleyişi
The Graph ekosistemi, yukarıda bahsettiğimiz gibi blockchain verilerini organize etmek ve sorgulamak için GraphQL sorgu dilini kullanır. Geliştiriciler, uygulamalarındaki verilere hızlı ve güvenilir bir şekilde erişmek için subgraph’lar oluşturur. Subgraph Manifest adı verilen özel dosyalar, indeksleyicilere hangi verinin nasıl indeksleneceğini anlatır ve bu manifestler IPFS gibi merkeziyetsiz depolama çözümlerine kaydedilir.
Ekosistemin Bileşenleri
- Graph Node: Blockchain verilerini okuyan ve indeksleyen düğümler.
- Subgraph Manifest: İndeksleme ve sorgulama işlemleri için gerekli olan yapılandırma dosyası.
- Graph Explorer: Subgraph’ları keşfetmek ve sorgulamak için kullanılan arayüz.
The Graph ekosistemi, merkeziyetsiz ve güvenilir veri erişimi sağlayarak dApp geliştiricileri için büyük kolaylık sunar. Ekosistemdeki tüm katılımcılar, katkıları oranında ödüllendirilir ve güvenilir veri sağlamak için teşvik edilirler. Bu model, merkeziyetsiz uygulamaların daha verimli ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlar.
The Graph Servisleri
The Graph, merkeziyetsiz uygulamalar (dApps) için blockchain verilerini indeksleme ve sorgulama hizmeti sunan bir protokoldür. Geliştiricilerin ve kullanıcıların veriye hızlı ve güvenilir bir şekilde erişmelerini sağlamak amacıyla çeşitli servisler sunar. İşte The Graph ekosistemindeki ana servisler:
Graph Explorer
Graph Explorer, kullanıcıların mevcut subgraph’ları keşfetmelerini ve sorgulamalarını sağlayan bir arayüzdür. Bu arayüz, geliştiricilerin ve kullanıcıların ihtiyaç duydukları verilere kolayca erişmelerine olanak tanır. Graph Explorer, kullanıcı dostu bir deneyim sunarak subgraph’ların etkili bir şekilde kullanılmasını sağlar. Bu servis, geliştiricilere hangi subgraph’ların mevcut olduğunu ve bu subgraph’ların nasıl kullanıldığını görme imkanı verir.
Subgraph Studio
Subgraph Studio, geliştiricilerin subgraph’lar oluşturmasını, test etmesini ve dağıtmasını sağlayan bir platformdur. Geliştiriciler, Subgraph Studio’yu kullanarak subgraph’larını kolayca yapılandırabilir ve Graph Node’a gönderebilirler. Subgraph Studio, subgraph’ların oluşturulmasını ve yönetilmesini basitleştirir, bu da geliştiricilere daha verimli bir geliştirme süreci sunar.
Hosted Service
The Graph Hosted Service, geliştiricilere blockchain verilerini indeksleme ve sorgulama hizmeti sunan bir bulut hizmetidir. Bu servis, subgraph’ların oluşturulmasını, dağıtılmasını ve yönetilmesini kolaylaştırır. Hosted Service, geliştiricilere altyapı yönetimi konusunda yardımcı olarak, projelerine odaklanmalarını sağlar. Bu servis, geliştiricilere güvenilir ve ölçeklenebilir bir veri erişim platformu sunar.
The Graph servisleri, merkeziyetsiz uygulamaların veriye hızlı, güvenilir ve ölçeklenebilir bir şekilde erişim sağlamalarını kolaylaştırır. Bu servisler, dApp geliştiricilerine ve kullanıcılarına güçlü ve esnek bir veri erişim altyapısı sunarak, merkeziyetsiz ekosistemin büyümesine katkıda bulunur.
GRT Kurucuları Kimlerdir? Nasıl Ortaya Çıktı?
Kurucular
The Graph’ın 3 tane kurucu ortağı vardır: Yaniv Tal, Brandon Ramirez ve Hannis Pohlmann.
Yaniv Tal
Yaniv Tal, The Graph’ın kurucu ortaklarından biridir ve CEO olarak görev yapmaktadır. Tal, bilgisayar mühendisliği alanında derin bilgi ve deneyime sahiptir. Daha önce birçok girişimci projede yer almış ve başarılı teknoloji start-up’larında önemli roller üstlenmiştir. Tal, The Graph’ı kurmadan önce kendi yazılım geliştirme firması TapSavvy’de çalışmıştır.
Brandon Ramirez
Brandon Ramirez, The Graph’ın kurucu ortaklarından biridir ve araştırma lideri olarak görev yapmaktadır. Ramirez, makine mühendisliği alanında güçlü bir akademik geçmişe sahiptir ve veri analizi ve algoritmalar konusunda uzmanlaşmıştır. The Graph ekibine katılmadan önce, çeşitli yazılım projelerinde ve start-up’larda çalışmıştır.
Jannis Pohlmann
Jannis Pohlmann, The Graph’ın kurucu ortaklarından biridir ve teknoloji lideri (CTO) olarak görev yapmaktadır. Pohlmann, bilgisayar bilimi ve yazılım mühendisliği alanlarında geniş bir deneyime sahiptir. The Graph’tan önce, birçok yazılım projesinde ve start-up’larda önemli görevler üstlenmiştir.
Nasıl Ortaya Çıktı?
The Graph projesi, blockchain teknolojisinin ve merkeziyetsiz uygulamaların hızla büyümesiyle birlikte ortaya çıkan veri erişimi ve yönetimi sorunlarını çözmek amacıyla doğmuştur. Kurucular, blockchain verilerinin organize edilmesi ve sorgulanması sürecinin zorluklarını fark ederek, bu süreci daha verimli hale getirecek bir protokol geliştirme ihtiyacı hissetmişlerdir.
The Graph’ın gelişim süreci, 2017 yılında kurucuların blockchain verilerini indeksleme ve sorgulama konusundaki zorlukları çözmeye odaklanmasıyla başladı. İlk başta, çeşitli blockchain projeleri için veri indeksleme çözümleri geliştirerek deneyim kazandılar. Bu süreçte, daha genel ve ölçeklenebilir bir çözüm oluşturma fikri ortaya çıktı.
2018 yılında, kurucular resmi olarak The Graph projesini başlattılar ve protokolün temel bileşenlerini geliştirmeye başladılar. Subgraph konsepti ve GraphQL sorgu dili entegrasyonu gibi yenilikçi yaklaşımlar, projenin temel taşlarını oluşturdu. 2020 yılında, The Graph’ın ana ağı (mainnet) resmi olarak başlatıldı ve geliştiricilere sunuldu.
The Graph, kısa sürede merkeziyetsiz uygulamalar arasında popüler bir veri erişim çözümü haline geldi ve ekosistem hızla büyüdü. Proje, güçlü bir topluluk desteği ve geniş bir katılımcı ağı ile merkeziyetsiz veri indeksleme ve sorgulama alanında öncü konumunu sağlamlaştırdı.
GRT Tokenomics
GRT hakkında bu yazının yazıldığı andaki verilerini ve projenin tokenomicsini aşağıda bulabilirsiniz.
| Piyasa Değeri | $2.874.654.050 |
|---|---|
| Toplam Arz Değerleme | $3.261.466.676 |
| Dolaşım Arzı | 9.508.538.150 |
| Toplam Arz | 10.788.004.319 |
| Maksimum Arz | 10.788.004.319 |
%17.32 Destekçilere ayrılmıştır.
%23.24 Erken Ekip ve Danışmanlara ayrılmıştır.
%8.25 Edge & Node’a ayrılmıştır.
%20.00 Graph Foundation’a ayrılmıştır.
%6.01 GRT Satışı için ayrılmıştır.
%3.00 Testnet İndeksleyici Ödülleri için ayrılmıştır.
%2.99 Küratör Programı Hibeleri için ayrılmıştır.
%2.67 Eğitim Programları ve Hata Tespiti Ödülleri için ayrılmıştır.
GRT AvantajIarı
GRT (Graph Token), The Graph ekosisteminde kullanılan temel kripto para birimi olarak birçok avantaj sunar. Öncelikle, merkeziyetsiz yapısı sayesinde verilerin güvenliğini ve bütünlüğünü sağlar. GRT, hızlı ve verimli veri erişimi sunarak dApp’lerin ihtiyaç duyduğu verilere düşük gecikme süresiyle ulaşmasını mümkün kılar.
Token sahipleri, GRT’yi stake ederek veya indeksleyicilere delege ederek pasif gelir elde edebilir, bu da ağın güvenliğini ve verimliliğini artırır. Deflasyon mekanizması ile GRT token’larının bir kısmı yakılarak toplam arz azaltılır, bu da token değerini korur.
GRT, ayrıca eğitim programları, hata ödülleri ve küratör programı hibeleri gibi çeşitli alanlarda kullanılarak ekosistemin farklı ihtiyaçlarına cevap verir. Geniş kullanım alanı ve güçlü topluluk desteği ile GRT, The Graph ekosisteminin sürekli gelişimini ve büyümesini sağlar. Bu avantajlar, GRT’nin uzun vadeli değerini ve sürdürülebilirliğini artırır.
GRT Nasıl Alınır?
- Kripto Para Borsası Seçimi: GRT’yi OKX borsası ya da Binance Borsası üzerinden satın alabilirsiniz. Hesabınız yoksa, OKX Borsasına %40 komisyon indirimi ya da Binance Borsasına %20 komisyon indirimi ile kayıt olabilirsiniz.
- Hesap Oluşturma: OKX yada Binance borsasında bir hesap oluşturmanız gerekmektedir. Genellikle bu işlem, e-posta adresinizi ve kişisel bilgilerinizi vererek yapılır. Bazı borsalar kimlik doğrulaması da isteyebilir.
- Para Yatırma: Hesabınıza fiat para (USD, EUR, TRY vb.) veya kripto para (genellikle Bitcoin veya Ethereum) yatırmanız gerekmektedir. Bu işlem, borsanın “deposit” veya “para yatırma” seçeneği üzerinden gerçekleştirilir.
- GRT Alımı: Hesabınıza para yatırdıktan sonra, almak istediğiniz coin olan GRT’yi borsada alım emri vererek alabilirsiniz.
- GRT Satışı: GRT satmak istediğinizde, satmak istediğiniz coin olan GRT’yi borsada satış emri vererek satabilirsiniz.
GRT Geleceği
DeFi ve Web3 uygulamalarının büyümesi, GRT’ye olan talebi artırabilir. GRT’nin geleceği, daha fazla subgraph’ın eklenmesi ve geliştirici katılımının artmasıyla desteklenmektedir. Topluluk ve kurumsal destek, GRT’nin benimsenmesini hızlandırırken, yeni özellikler ve güncellemeler de token’ın değerini etkileyebilir. Küresel benimseme ve geniş kullanım alanları, GRT’nin uzun vadeli başarısını sağlamada kritik öneme sahiptir.
