Fibonacci Retracement Nedir?
Fibonacci Retracement (Fibonacci Düzeltme Seviyeleri), teknik analizde fiyatların belirli destek ve direnç seviyelerini tahmin etmek için kullanılan bir göstergedir. Fiyat hareketlerinin belirli oranlarda geri çekilme eğiliminde olduğu fikrine dayanır. Yatırımcılar, bu seviyeleri kullanarak piyasanın geri dönüş noktalarını tespit etmeye çalışırlar.
Bu yöntem, finansal piyasalarda fiyat dalgalanmalarının doğal matematiksel oranlara göre şekillenebileceğini savunur. Fibonacci düzeltme seviyeleri, yatırımcıların piyasada güçlü destek ve direnç alanlarını belirlemelerine yardımcı olur ve genellikle hisse senetleri, kripto paralar, emtialar ve döviz piyasalarında kullanılır.
Fibonacci Retracement’in Tarihçesi
Fibonacci Retracement, 13. yüzyılda İtalyan matematikçi Leonardo Fibonacci tarafından geliştirilen Fibonacci sayı dizisine dayanır. Fibonacci dizisi, her sayının kendisinden önce gelen iki sayının toplamı olmasıyla oluşur (örneğin: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13…).
Teknik analizde Fibonacci oranları, bu sayı dizisinden türetilen matematiksel oranlarla piyasa hareketlerini incelemek için kullanılır. Fibonacci oranları, doğada sıkça gözlemlenen simetri ve denge ilkeleri ile ilişkilidir ve fiyat hareketlerinde benzer bir yapı sunduğu düşünülmektedir. Günümüzde birçok profesyonel yatırımcı, Fibonacci düzeltme seviyelerini piyasanın geri dönüş noktalarını belirlemek için kullanmaktadır.
Fibonacci Sayıları ve Oranları
Fibonacci seviyeleri, Fibonacci dizisindeki sayıların belirli matematiksel işlemlerle oranlanmasıyla elde edilir. En yaygın kullanılan Fibonacci oranları şunlardır:
- %23.6 – Küçük düzeltmelerde önemli olabilir.
- %38.2 – İlk güçlü destek veya direnç noktası olarak kabul edilir.
- %50.0 – Matematiksel bir Fibonacci seviyesi olmasa da güçlü bir destek/direnç noktasıdır.
- %61.8 – Altın Oran olarak bilinir ve en önemli geri çekilme seviyelerinden biridir.
- %78.6 – Daha derin düzeltmelerde kullanılan bir seviyedir.
Bu seviyeler, fiyat hareketleri içinde destek ve direnç olarak çalışarak trendlerin devam edip etmeyeceğini belirlemede yatırımcılara yardımcı olur. Özellikle %38.2 ve %61.8 seviyeleri en kritik bölgeler olarak kabul edilir.
Fibonacci Retracement Nasıl Hesaplanır?
Fibonacci düzeltme seviyelerini hesaplamak için aşağıdaki adımlar takip edilir:
- Başlangıç ve bitiş noktalarını belirleme:
- Yatırımcılar, belirgin bir yükseliş (dipten zirveye) veya düşüş (zirveden dibe) trendini belirler.
- Fibonacci oranlarının uygulanması:
- Belirlenen trendin en yüksek ve en düşük noktası arasındaki fark hesaplanır.
- Fibonacci seviyelerinin belirlenmesi:
- Fiyat aralığındaki %23.6, %38.2, %50.0, %61.8 ve %78.6 seviyeleri hesaplanarak grafik üzerinde çizilir.
Örnek Hesaplama:
Bir hisse senedinin fiyatı 100 TL’den 200 TL’ye yükseldiyse, Fibonacci seviyeleri şu şekilde hesaplanır:
- %23.6 seviyesi: 200−[(200−100)×0.236]=176.4 TL200 – [(200 – 100) \times 0.236] = 176.4 \text{ TL}200−[(200−100)×0.236]=176.4 TL
- %38.2 seviyesi: 200−[(200−100)×0.382]=161.8 TL200 – [(200 – 100) \times 0.382] = 161.8 \text{ TL}200−[(200−100)×0.382]=161.8 TL
- %50 seviyesi: 200−[(200−100)×0.5]=150 TL200 – [(200 – 100) \times 0.5] = 150 \text{ TL}200−[(200−100)×0.5]=150 TL
- %61.8 seviyesi: 200−[(200−100)×0.618]=138.2 TL200 – [(200 – 100) \times 0.618] = 138.2 \text{ TL}200−[(200−100)×0.618]=138.2 TL
Bu seviyeler, fiyatın nerede destek bulabileceğini veya dirençle karşılaşabileceğini belirlemek için kullanılır.
Fibonacci Retracement Nasıl Kullanılır?
Fibonacci Retracement seviyeleri, destek ve direnç noktalarını belirlemek için kullanılır.
- Destek olarak kullanımı:
- Eğer fiyat düşüş gösterirken Fibonacci seviyelerinden birinde tutunuyorsa, bu seviye güçlü bir destek olabilir.
- Direnç olarak kullanımı:
- Eğer fiyat yükselirken belirli bir Fibonacci seviyesinde duraksıyorsa, bu seviye direnç olarak çalışabilir.
Yatırımcılar, bu seviyelerde alım veya satım yaparak fiyatın yönünü tahmin etmeye çalışır. Ancak, her Fibonacci seviyesi kesin bir dönüş noktası anlamına gelmez. Bu yüzden, diğer teknik analiz araçlarıyla desteklenmelidir.
Fibonacci Retracement ile İşlem Stratejileri
Fibonacci Retracement seviyeleri, yatırımcılar tarafından trendin devam edip etmeyeceğini veya bir dönüş yaşanıp yaşanmayacağını belirlemek için kullanılır. Bu seviyeler, farklı teknik analiz araçlarıyla birlikte kullanılarak daha güçlü alım ve satım sinyalleri oluşturabilir.
1. Trende Karşı Düzeltme Stratejisi
Ana trend yönüne bağlı olarak Fibonacci seviyelerinde pozisyon açılır.
- Yükselen bir trendde: Fiyat, Fibonacci seviyelerinden birine düştüğünde destek bulabilir ve tekrar yukarı yönlü hareket edebilir. Bu seviyelerde alım yapılabilir.
- Düşen bir trendde: Fiyat, Fibonacci seviyelerine yaklaştığında dirençle karşılaşabilir ve düşüş devam edebilir. Bu seviyelerde satış yapılabilir.
2. Fibonacci ve Hareketli Ortalamalar Stratejisi
Fibonacci seviyeleri, hareketli ortalamalar (MA veya EMA) ile birlikte kullanıldığında daha güçlü destek ve direnç noktaları belirlenebilir.
- Eğer bir Fibonacci seviyesi, 50 günlük veya 200 günlük hareketli ortalama ile kesişiyorsa, bu nokta güçlü bir destek veya direnç seviyesi olarak değerlendirilebilir.
- Bu strateji, trendin devam edeceği veya yön değiştireceği konusunda ekstra teyit sağlamaya yardımcı olur.
3. Fibonacci ve Mum Formasyonları Stratejisi
Fibonacci seviyeleri, mum çubuğu formasyonları ile birlikte analiz edildiğinde, yatırımcılar daha güvenilir işlem fırsatları yakalayabilir.
- Örneğin:
- Doji, engulfing (yutan boğa/ayı), pin bar gibi ters dönüş sinyalleri, Fibonacci seviyelerinde oluştuğunda alım veya satım sinyali olarak değerlendirilebilir.
- Fiyat, Fibonacci %61.8 seviyesinde bir engulfing formasyonu oluşturuyorsa, bu güçlü bir trend dönüş sinyali olabilir.
4. Fibonacci ve RSI (Göreceli Güç Endeksi) Stratejisi
- RSI göstergesi, aşırı alım (70 ve üzeri) ve aşırı satım (30 ve altı) seviyelerini belirler.
- RSI aşırı satım bölgesindeyken fiyat Fibonacci destek seviyesindeyse, bu güçlü bir ALIM sinyali olabilir.
- RSI aşırı alım bölgesindeyken fiyat Fibonacci direnç seviyesindeyse, SATIŞ sinyali oluşabilir.
Bu strateji, fiyatın aşırı alım veya aşırı satımda olup olmadığını Fibonacci seviyeleriyle birlikte doğrulamaya yardımcı olur.
Fibonacci Retracement ve Diğer Teknik Göstergeler
Fibonacci düzeltme seviyeleri tek başına kullanıldığında güvenilirlikleri sınırlıdır. Daha doğru analiz için şu göstergelerle birlikte kullanılabilir:
- Hareketli Ortalamalar (MA, EMA): Fiyatın Fibonacci seviyeleriyle hareketli ortalama kesişmesi, güçlü bir sinyal olabilir.
- RSI (Göreceli Güç Endeksi): RSI aşırı alım veya aşırı satım bölgesindeyken Fibonacci seviyeleri ekstra teyit sağlayabilir.
- MACD (Hareketli Ortalama Yakınsama Iraksama): Fibonacci seviyelerinde MACD kesişmeleri, trend dönüşleri için önemli sinyaller verebilir.
Bu göstergelerle birlikte Fibonacci seviyeleri kullanıldığında, yatırımcılar daha güçlü ve doğrulanmış işlem sinyalleri elde edebilirler.
Fibonacci Retracement’in Avantajları ve Dezavantajları
Fibonacci Retracement, teknik analizde sıkça kullanılan etkili bir araç olmasına rağmen, bazı avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Bu yöntemin en büyük avantajlarından biri, fiyat hareketlerinin doğal matematiksel oranlara göre şekillenebileceği fikrine dayanarak piyasadaki destek ve direnç seviyelerini belirlemeye yardımcı olmasıdır. Yatırımcılar, bu seviyeleri kullanarak piyasaya giriş ve çıkış noktalarını daha iyi değerlendirebilir. Ayrıca, Fibonacci düzeltme seviyeleri birçok farklı varlık türü üzerinde uygulanabilir ve genellikle hareketli ortalamalar, RSI veya MACD gibi diğer teknik göstergelerle uyumlu çalışarak daha güçlü sinyaller üretebilir.
Ancak, Fibonacci düzeltme seviyelerinin kesinlikle çalışacağını garanti eden bir kural yoktur. Piyasalar bazen Fibonacci seviyelerine tepki verirken, bazen bu seviyeleri görmezden gelip yeni yönler belirleyebilir. Özellikle yüksek oynaklığa sahip piyasalarda, Fibonacci seviyeleri yanıltıcı olabilir ve yatırımcıları hatalı kararlar almaya yönlendirebilir. Bir diğer dezavantaj ise, farklı yatırımcıların farklı başlangıç ve bitiş noktaları seçerek farklı Fibonacci seviyeleri belirleyebilmesidir. Bu da yorum farklılıklarına neden olabilir ve tek bir doğru analiz yöntemi olmadığını gösterir. Ayrıca, piyasadaki ani haber akışları ve büyük ekonomik gelişmeler Fibonacci seviyelerinin etkisini azaltabilir veya tamamen geçersiz kılabilir.
Fibonacci Retracement Kullanırken Yapılan Hatalar
Yatırımcılar, Fibonacci Retracement’i kullanırken bazı yaygın hatalara düşebilirler. En sık yapılan hatalardan biri, yanlış trend seçimi yapmaktır. Fibonacci seviyeleri belirlenirken doğru tepe ve dip noktalarının seçilmesi büyük önem taşır. Eğer yanlış bir başlangıç ve bitiş noktası belirlenirse, tüm hesaplamalar hatalı olabilir ve yanlış destek-direnç seviyeleri elde edilebilir. Bir diğer hata ise, Fibonacci seviyelerinin tek başına kullanılmasıdır. Fibonacci seviyeleri güçlü destek ve direnç bölgeleri gösterebilir, ancak kesin bir yön belirleyici değildir. Bu yüzden, hacim analizleri, mum formasyonları ve diğer teknik göstergelerle birlikte kullanılması daha sağlıklı sonuçlar verecektir.
Tüm Fibonacci seviyelerine eşit önem vermek de yaygın bir hatadır. Genellikle %61.8 ve %38.2 seviyeleri daha güvenilir kabul edilirken, %23.6 veya %78.6 seviyeleri her zaman aynı güçte olmayabilir. Yatırımcıların, bu seviyeleri diğer analiz araçlarıyla birlikte değerlendirmesi gerekir. Ayrıca, piyasa hareketleri bazen anlık gelişmelere bağlı olarak değişebilir. Örneğin, merkez bankası kararları, ekonomik veriler veya büyük ölçekli yatırımcı hareketleri Fibonacci seviyelerinin geçerliliğini tamamen bozabilir. Bu yüzden yatırımcıların her zaman güncel gelişmeleri takip etmeleri ve teknik analizin yanı sıra temel analiz faktörlerini de göz önünde bulundurmaları önerilir.
