Metaverse, dijital teknolojilerin sunduğu geniş imkanlarla oluşturulan, kullanıcıların bilgisayar, sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik araçlarıyla ile etkileşime geçebildiği, genellikle üç boyutlu olan çevrimiçi ortamlardır. Bu kavram, genellikle kullanıcıların birinci şahıs perspektifinden deneyimleyebildiği, katılabildiği ve sosyalleşebildiği sanal gerçeklikler için kullanılır.
Metaverse, evren ötesi ya da öte evren olarak da adlandırılır. Bilgisayarlar, AR/VR gözlükleri ve çeşitli 3D kullanıcı ara yüzleri sayesinde içinde bulunulan mekândan uzaklaşmayı ya da bu mekanı değiştirmeyi sağlar. Metaverse kavramı genellikle 3D oyunlar için kullanılıyor olsa da, kullanıcıların kendi üretkenliklerini kullanarak diğer kullanıcılar için bir şeyler üretebildiği çoğu platform oyunu da tanım itibari ile metaverse olarak sayılabilir. Örneğin Fortnite, Minecraft, Roblox gibi çok popüler oyunlar da aslında birer metaverse örneğidir.
Metaverse, iletişim perspektifinden yeni bir gerçeklik ve deneyim alanı sunar. Bu alanda kullanıcılar, fiziksel dünyanın sınırlamalarından bağımsız bir şekilde etkileşim kurabilir, sosyalleşebilir ve çeşitli deneyimler yaşayabilirler. Bu nedenle, Metaverse, dijital teknolojinin sunduğu sınırsız imkanlarla, kullanıcıların hayatına yeni bir boyut kazandıran bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.
Metaverse Ne işe Yarar? Amacı Nedir?
Metaverse’in temel amacı, kullanıcıların gerçek dünyadan farklı bir şekilde etkileşime girebileceği bir ortam sağlamaktır. Kullanıcılar, metaverse’te sanal avatarlar aracılığıyla hareket edebilir, konuşma yapabilir ve diğer kullanıcılarla etkileşime girebilir.
Metaverse, sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) ve karma gerçeklik (MR) gibi teknolojilerden de yararlanır. İlgili teknolojiler, kullanıcıların metaverse’te daha gerçekçi ve sürükleyici bir deneyim yaşamasını sağlar.
Özetle, Metaverse’in amacı, kullanıcıların gerçek dünyadan bağımsız olarak etkileşim kurabileceği, sosyal ve ekonomik faaliyetlerde bulunabileceği, eğlenebileceği ve yeni deneyimler yaşayabileceği bir sanal ortam oluşturmaktır.
Metaverse Nasıl Kullanılır?
Metaverse’ün nasıl kullanılabileceği, kullanım amacına göre değişkenlik gösterebilir. 3 boyutlu ara yüzler veya 2 boyutlu web arayüzleri veya blockchain kullanan platformlar ve kullanmayanlar olarak farklı sınıflandırmalar yapılabilir. Bunların her birinin farklı gereksinimleri olabilir. Örneğin 3 boyutlu ara yüzler için genellikle bir AR/VR gözlüğü, 2 boyutlu platformlar için ise genellikle bir bilgisayar ya da oyun konsolu gerekmektedir.
Bu platformların her birine giriş yaptığımızda genellikle bir avatar oluşturmamız ve platform ile o şekilde etkileşime geçmemiz gerekir. Avatar nedir diye de bahsedecek olursak, kısaca kullanıcıların kendi yarattıkları, temsili dijital karakterleri olarak tanımlayabiliriz. Bu kelime, Hint mitolojisinden gelmektedir ve tanrıların yeryüzüne indiklerinde büründükleri şekilleri ifade etmek için kullanılır. Platformu belirleyip, gerekliliklerini sağlayıp, avatarımızı oluşturduktan sonra ise artık bu platformu kullanmaya başlayabiliriz.
Metaverse Blockchain İlişkisi
Blockchain kullanan platformlarda genellikle ekosistemin kendi finansal sistemi vardır. Platformdan tam anlamı ile yararlanmak için blockchain üzerinden alınmış bir NFT veya Arsa gerekli olabilir. Bu ürünler aynı zamanda spekülasyon için de kullanılabilirler. Bu ürünler nasıl alınır diye de kısaca açıklamak gerekirse, web3 cüzdanınıza ilgili blokzincir üzerinden satın almak için gerekeren tutarı atarak kullanacağınız platform üzerinden veya Opensea gibi platformlar üzerinden alım işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Blockchain, metaverse’te gerçekleşen işlemlerin güvenli ve şeffaf olmasını sağlar. Bu sayede, kullanıcılar sanal dünyada gerçekleştirdikleri işlemleri takip edebilir ve bu işlemlerin doğruluğunu kontrol edebilir. Bu açıdan blockchain, bir notere benzetilebilir. Örneğin satın alınan bir arsada satın alma işlemi sonucunda blockchain üzerinde arsanın yeni sahibi satın alan kişi olarak değişir ve satın alma miktarı da beraberinde işlenir. Bu sayede bu işlem ve sahiplik herkes tarafından görüntülenebilir ve teyit edilebilir olur.
NFT’ler (Non-Fungible Tokens) veya değiştirilemez tokenler, blockchain teknolojisi kullanılarak oluşturulan ve her biri benzersiz olan dijital varlıklardır. NFT’ler, metaverse’deki sanal mülklerin sahipliğini belgelemek için kullanılabilir. Web3 üzerindeki metaverse’lerde avatarlar veya eşyalar bu şekilde alınıp satılabilir. Aynı şekilde, bahsetmiş olduğumuz arsaların da aslında alım satımı NFT formatında yapılır.
Özetle, Metaverse ve Blockchain teknolojileri birbirini tamamlayan iki modern teknolojidir. Birlikte kullanıldığında, kullanıcılara güvenli, şeffaf ve etkileşimli bir sanal deneyim sunarlar.
AR ve VR Nedir?
3 Boyutlu ara yüzler üzerindeki metaverse platformları için genellikle VR/AR özellikleri olan gözlüklerin kullanımı gerekmektedir. Bu platformlarda bilgisayardaki gibi tuşlar ile yapabileceklerimize ilaveten kendi beden hareketlerimiz de kullanımın bir parçasıdır. 2 boyutlu web arayüzü sınıflandırmasına dahil olan metaverse platformları ise normal bir bilgisayar ile oyunlardaki mantıkla kullanılabilir.
AR, yani Artırılmış Gerçeklik, dijital ve fiziksel unsurların karışımı ile yapay bir ortam yaratır. AR teknolojisi, genellikle telefon kameraları aracılığıyla kullanıldığı gibi, gözlükler aracılığı ile de kullanılabilir. Örneğin AR teknolojisi, satın almayı düşündüğünüz bir mobilyanın oturma odanızda nasıl duracağını, kullandığınız cihaz ekranında orada almayı düşündüğünüz mobilya varmış gibi göstererek anlamanızı sağlayabilir.
VR, yani Sanal Gerçeklik, özetle bir simülasyon veya alternatif bir dünyadır. 3D filmlerde ve video oyunlarında kullanılır. VR teknolojisi, kullanıcılarına gerçek dünyadan ayrı bir dijital ortam sunar. AR ile VR’ın en temel farkı, AR’ın gerçek dünya üzerinde dijital bir katman olması, VR’ın ise gerçekten ayrı bir dijital ortam olmasıdır.
Metaverse Coin Örnekleri
SAND (The Sandbox): The Sandbox, kullanıcıların kendi 3D oyunlarını yaratmalarını ve paylaşmalarını sağlayan bir açık dünya platformudur. $SAND, oyun içindeki varlık alım satımlarında ve yaratıcıların ödüllendirilmesinde kullanılır.
MANA (Decentraland): Decentraland, kullanıcıların sanal dünyada kendi dijital mülklerini satın almasını ve işletmesini sağlayan bir açık dünya platformudur. Sandbox ile oldukça benzerdir. $MANA, dijital mülk alım satımlarında kullanılır ve kullanıcılar arasındaki işlemlerin gerçekleşmesini sağlar.
ApeCoin: ApeCoin, en popüler ve ilgi çeken NFT projelerinden Bored Ape Yacht Club’a ait bir DAO yapısı ile kararları verilen metaverse projesidir. Bu projede kullanıcılar, NFT koleksiyonları oluşturabilir, al sat yapabilir ve diğer metaverse projelerine erişebilir. $APE, projenin içinde kullanılan ana kripto para birimidir.
Axie Infinity: Axie Infinity, NFT’lerin yer aldığı bir oyun ve sanal dünya platformudur. Kullanıcılar, eşsiz dijital varlıklara sahip olan Axies adlı karakterlerini eğitebilir, savaştırabilir ve al sat yapabilir. Axie Infinity’de kullanılan $SLP (Smooth Love Potion) tokeni, oyuncuların ödüllerini ve varlıklarını yönetmelerine olanak tanır.
Burada verilen örneklere ilaveten, blockchain üzerindeki neredeyse tüm oyun projeleri de aynı zamanda bir metaverse projesi olarak nitelendirilebilir. Örneğin, sık sık duyduğumuz $PIXEL de tanıma göre bir metaverse projesi sayılabilir. Oyun projeleri ile metaverse projeleri arasında keskin bir tanım farkı yoktur.
Metaverse Hayatımızı Nasıl Etkileyecek
Metaverse, fiziksel olarak birbirinden uzak insanların sosyal ilişkiler kurabileceği, alışveriş yapabileceği, iş birliğinde bulunabileceği, dünyaca ünlü konserlere katılabileceği yani sınırların ötesinde bir hayata kavuşabileceği bir gelecek vadediyor.
Yaratıcılığı inanılmaz derecede açığa çıkarılabileceği, markalar ve işletmeler için yeni sınırlar ve ufuklar açabilecek bir potansiyele sahip. Ödeme işlemleri, kimlik doğrulama, işe alımlar, reklamlar, içerik oluşturma, güvenlik ve benzeri her şeyi yönetmek için yeni şirketler, ürünler ve hizmetler ortaya çıkması muhtemel. Fakat şu anda kullandığımız ve tecrübe ettiğimiz metaverse oldukça ilkel ve tüm bunların gerçekleşmesinin önünde epey uzun bir yol var.
Özetle, Metaverse, dijital teknolojinin sunduğu geniş imkanlarla oluşturulan, kullanıcıların sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik araçlarıyla etkileşime geçebildiği çevrimiçi ortamlardır. Bu sanal dünyada, kullanıcılar çeşitli dijital etkinliklere katılabilir, iletişim kurabilir, arsa ve eşya alışverişi yapabilir ve sosyalleşebilir.