MiCA Nedir?
Haziran 2023’te Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde yayımlanan, ancak tam olarak Aralık 2024’te uygulanmaya başlayacak olan MiCA (Markets in Crypto-Assets), Avrupa Komisyonu (AK) tarafından finansal istikrarı korumak, yatırımcıları korumak ve AB ülkelerinde kripto varlık sektörünün gelişimini teşvik etmek amacıyla oluşturulmuş önemli bir düzenleyici çerçevedir. Bu düzenleme, kripto varlık hizmetlerinin sunulmasını yönetmeyi hedefler.
MiCA, sürekli gelişen kripto varlık piyasasında tüketicileri ve yeni katılımcıları korurken, yeniliği teşvik etmeyi de amaçlamaktadır. Bu düzenleme, Avrupa Birliği genelinde faaliyet gösteren kripto varlık hizmet sağlayıcıları için kurallar ve lisanslama gereklilikleri belirler.
MiCA Nasıl Çalışır?
MiCA, saklama ve danışmanlık gibi hizmetler sunan tüm şirketlerin ulusal düzenleyicilere kaydolmasını ve belirli organizasyonel, operasyonel ve iş davranış standartlarını karşılamasını gerektirir. Bu standartlar, müşteri varlıklarının korunması, çıkar çatışmalarının önlenmesi ve piyasa şeffaflığının sağlanması gibi önlemleri kapsar.
Kayıt ve Standartlar
MiCA, kripto hizmetleri sunan şirketlerin ulusal düzenleyicilere kaydolmasını ve belirli organizasyonel, operasyonel ve iş davranış standartlarını karşılamasını zorunlu kılan bir uygulamadır. Bu standartlar, müşteri varlıklarını korumayı, çıkar çatışmalarını önlemeyi ve pazar şeffaflığını sağlamayı amaçlar.
White Paper Zorunluluğu
Kripto varlık ihraççıları için MiCA, varlıkların hakları ve riskleri hakkında bilgi sağlayan “tanıtım yazıları” (whitepaper) hazırlamayı zorunlu kılar. Stablecoin‘ler için de rezerv, yönetişim ve istikrar gereklilikleri bulunur.
Kripto Varlık Türleri
MiCA, varlık referanslı tokenlar, e-para tokenları ve diğer kripto varlıklar olmak üzere üç tür kripto varlığı tanımlar. Bu varlık türleri, farklı düzenleyici gerekliliklere tabidir.
MiCA’nın Getirdiği Yenilikler Neler?
- Kayıt ve Lisanslama Zorunluluğu: MiCA, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ulusal düzenleyicilere kaydolmasını ve bu şekilde de belirli lisanslama gerekliliklerini karşılamasını zorunlu kılar.
- Şeffaflık ve Bilgilendirme Zorunluluğu: Kripto varlık ihraççılarının, yatırımcıları bilgilendirmek için tanıtım yazıları (whitepaper) hazırlamaları gerekir.
- Müşteri Varlıklarının Korunması Zorunluluğu: Hizmet sağlayıcıların müşteri varlıklarını korumak için gerekli önlemleri almaları zorunludur.
- Çıkar Çatışmalarının Önlenmesi: Hizmet sağlayıcıların çıkar çatışmalarını önlemek için belirli iş davranış standartlarını benimsemeleri gerekir.
- Stablecoin Düzenlemeleri: Stabilcoin’ler için rezerv, yönetişim ve istikrar gereklilikleri getirilir. Ayrıca, stabilcoin’lerin günlük işlem hacmine ilişkin sınırlamalar uygulanır.
MiCA ve Stablecoin Düzenlemeleri
MiCA’nın büyük bir kısmı, diğer varlıkların değerine bağlı kripto olan stabilcoin’lere ayrılmıştır. MiCA, stablecoin’lerin uygun rezervlere sahip olmasını ve iyi yönetilmesini gerektirir. Fiat para birimine sabitlenen stablecoin’ler “e-para tokenleri” (EMT) olarak, diğer varlıklara sabitlenenler ise “varlık referanslı tokenlar” (ART) olarak adlandırılır.
Fiat para birimine sabitlenmeyen stablecoin’lerin günlük 1 milyondan fazla işlem yapması yasaklanacaktır. Ayrıca, Terra gibi algoritmik stablecoin’ler için de kurallar geçerli olacaktır.
MiCA Neleri Kapsıyor?
MiCA, kripto saklama cüzdanları, kripto borsaları, kripto ticaret platformları, kripto varlık danışmanlık firmaları ve kripto portföy yöneticileri gibi çeşitli kripto varlık hizmet sağlayıcılarını kapsar.
MiCA, varlık referanslı tokenlar, e-para tokenleri ve fayda belirteçleri dahil olmak üzere üç tür kripto varlığı kapsar.
MiCA ve NFT’ler
MiCA, NFT‘ler (Non-Fungible Tokens) için belirli koşullar altında geçerlidir. NFT’ler, eğer kendisi düzenlenen varlıklardan birine benzer özelliklere sahipse bu NFT’lere uygulanır. Örneğin, bir yardımcı token veya finansal araç gibi işlev gören NFT’ler MiCA kapsamına girebilir. Özellikle büyük seriler halinde ihraç edilen NFT’ler, MiCA kapsamında misli kabul edilebilir ve bu nedenle yetkilendirme gerektirebilir.
MiCA ve DeFi
MiCA, aracılar olmadan çalışan merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamalarına uygulanmayacaktır. DeFi uygulamaları ve diğer dApp’ler, MiCA düzenlemeleri dışında kalır. DeFi’nin yasal yapılandırılması hakkında daha fazla bilgi edinmek için ilgili kaynaklara başvurabilirsiniz.
MiCA ile İlgili Endişeler Neler?
MiCA’nın (Markets in Crypto-Assets) yolculuğu, 2019 yılında Avrupa Birliği gözlemcilerinin dolandırıcılık ve piyasa manipülasyonu endişelerini artıran İlk Madeni Para Teklifleri’nin (ICO’lar) ardından başladı. Birkaç yıl süren hükümetler ve yasa koyucular arasındaki tartışmaların ardından bile MiCA henüz tam anlamıyla uygulanabilmiş değil. Bu yasa, kabul edildiği dönemde de tartışmalara yol açtı.
Yasa yapıcılar, büyük kripto para birimleri tarafından kullanılan enerji yoğun iş kanıtı (Proof of Work) teknolojisine kısıtlama getirme konusunda bir noktada istekli görünüyordu. Ancak, son düzenlemelerle birlikte bu önlemlerden vazgeçildi. Bazıları tarafından Bitcoin yasağı olarak nitelendirilen bu önlemler yerine, kripto şirketlerinin çevresel etkilerini açıklama zorunluluğu getirildi.
Yine de, nihai anlaşmaya yönelik çeşitli endişeler devam ediyor. Dolar cinsinden stablecoinlere getirilen kısıtlamaların, bazı merkezi olmayan finans (DeFi) uygulamalarını durdurabileceği kaygısı da mevcut. Ayrıca, bu düzenlemelerin misli olmayan tokenlar (NFT’ler) için geçerli olup olmadığı da tam olarak anlaşılabilmiş değil. Düzenleyiciler, her bir tokenı benzersiz mi yoksa değiştirilebilir mi olduğuna karar vermek için tek tek incelemek zorunda kalabilir.
Son olarak, AB’nin bu kuralları yurtdışındaki kripto şirketlerine karşı etkili bir şekilde uygulayıp uygulayamayacağı konusunda da belirsizlikler var. Bu, AB’nin düzenleyici yetkisinin sınırlarını zorlayabilir ve uluslararası işbirliği gerektirebilir.