Bir blockchain köprüsü, blockchain’lerin temel zorluklarından biri olan ‘’uyumsuzluktaki transfer’’ eksikliğini çözmeye yardımcı olan kullanışlı bir araçtır. Kullanıcıların, birbiriyle doğal olarak uyumlu olmayan varlıkları bir blok zincirden diğerine taşımalarını sağlar. Başka bir blok zincirdeki varlığı temsil eden sentetik türevler oluşturarak, yeni pazarlar açabilir ve çoklu zincirli parlak bir gelecek yaratabilir.
Peki köprüler nasıl çalışır?
Örneğin, bir Solana tokenını bir Ethereum cüzdanına göndermek için bir köprü kullanırsanız, bu cüzdan, köprü tarafından “sarılan”(wrapped olarak bildiğimiz) ve hedef blok zincirine dayalı bir jetona dönüştürülen bir jeton almış olur. Bu örnekte, Ethereum cüzdanı, Solana’nın bir ERC-20 tokenına dönüştürülmüş bir “köprü” sürümünü alacaktır. ERC 20 ise Ethereum blok zincirinde kullanılan token standardıdır.
Kısaca yatırımcı elindeki 1 Sol’u köprü ile Ethereuma geçirdiği zaman, Ethereum blokzinciri üzerinde 1 adet WETH(dönüştürülmüş ETH) yaratılmaktadır. Böylece yatırımcı elinde bulundurduğu Sol’u bire bir oranda Ethereum blok zincirine taşımış olur.
Ancak, köprülerin kendi güvenlik problemleri de yok değil. Şubat 2022’deki yeni Wormhole köprüsündeki 326 milyon dolarlık açık yaşanan en büyük kayıplardan..
Köprü Türleri ve Karşılaştırma
Blockchain köprüleri tek yönlü veya çift yönlü olabilir. Tek yönlü köprüler, varlıkları sadece hedef blockchain’e taşımanıza olanak tanırken, çift yönlü köprüler varlıkları blockchainler arasında dönüştürmenize izin verir.
Köprüler ayrıca emanetli(custodial) veya emanetsiz(noncustodial) olarak sınıflandırılabilir. Custodial köprüler işlemleri için merkezi bir varlık veya sistemden yararlanırken, Noncustodial köprüler akıllı sözleşmeler ve algoritmalar kullanarak çalışır. Bu fark, köprülenmiş varlıklar oluşturmak için kullanılan token’ları kimin kontrol ettiğini belirler.
Örneğin, tüm Wrapped Bitcoinler (WBTC) BitGo tarafından tutulur ve bu da onu merkezi bir köprü yapar. Buna karşılık, Wormhole üzerindeki köprülenmiş varlıklar protokol tarafından tutulur ve bu da onu daha merkeziyetsiz kılar.
Genel olarak, güvenilir köprüler(trusted bridges) fonların emanet edilmesi ve köprünün güvenliği ile ilgili güven varsayımlarına sahiptir. Kullanıcılar çoğunlukla köprü operatörünün itibarına güvenir. Buna karşılık, güvensiz köprüler(nontrusted bridges) güveni en aza indirger ve altta yatan alanların dışında yeni güven varsayımları yapmazlar. Güvensiz köprüler, kullanıcıların akıllı sözleşmeler aracılığıyla fonlarının kontrolünde kalmasını sağlar.
İncelemeye değer bir kaç blok zincir köprü platformu
Portal Token Bridge, daha önce Wormhole olarak bilinen platform, farklı zincirler arasında hem token hem de NFT transferlerini mümkün kılar. Acala, Karura, Klaytn, Moonbeam, Near, Oasis, Polygon,Terra ve Terra Classic dahil olmak üzere çeşitli blockchain ağlarını destekler.
Synapse protokolü tarafından desteklenen Synapse Köprüsü, evrensel işbirliği modeli aracılığıyla güvenli çapraz zincir iletişimini sağlar.
Ethereum, Arbitrum,Avalanche, BNB Chain, Optimism, Polygon, Aurora, Boba Network, Canto, Cronos, DFK Chain, Fantom, Harmony, Klaytn, Metis, Moonbeam ve Moonriver gibi çeşitli blockchain ağlarını destekler. Ayrıca USD Coin, USD Tether, DAI, Ethereum, Synapse, Wrapped Bitcoin, ChainLink Token, Angle Euro, Frax, Olympus DAO, Highstreet, New Order ve Vesta gibi birkaç kripto para token’ı da desteklemektedir.
Umbria Narni Köprüsü, likidite havuzları kullanarak birden fazla zincirde varlıkların tutulduğu blokzincir varlık transferini sağlar. Şu anda Polygon Ana Ağı, Ethereum Ana Ağı, BNB Chain ve Avalanche’ı desteklemekte olup, Fantom, Ronin, Solana, Cardano, Immutable X, Worldwide Asset Exchange, Gnosis, KuCoin Community Chain ve Huobi Eco Chain’i desteklemeyi planlamaktadır.
Son olarak, dikkate alınması gereken bazı değerli köprü belirteçlerine SYN, LINK, DAI ve BRIDGE’i örnek verebiliriz.
