Kripto piyasalarında geçtiğimiz hafta yaşanan sert çöküş, merkezi borsaların şeffaflığına yönelik tartışmaları yeniden alevlendirdi. Merkeziyetsiz borsa Hyperliquid’in kurucu ortağı Jeff Yan, özellikle Binance başta olmak üzere birçok büyük borsanın, yaşanan likidasyonları gerçekte olduğundan çok daha düşük gösterdiğini ileri sürdü.
Yan’ın açıklamalarına göre, merkezi borsalar ani bir likidasyon patlamasında tek bir işlemle tüm süreci özetleyerek kamuoyuna sunabiliyor. Oysa gerçek işlem hacmi ve tasfiye sayısı bunun çok üzerinde olabilir. Yan, bu eksikliğin “100 kat daha fazla” ölçekte gerçekleşebileceğini savundu.
Hyperliquid’in kendi sisteminde her işlem, emir, likidasyon işlemi ve fon transferi zincir üzerinde gerçekleşiyor. Bu da tüm kullanıcıların ve bağımsız analizcilerin veriyi anlık olarak sorgulamasını mümkün kılıyor. Yan’a göre şeffaflık ve tarafsızlık, yeni finansal sistemin temel taşı olacak.
Tarihi Çöküş: Kayda Geçen 19 Milyar Dolar mı, Yoksa Çok Daha Fazlası mı?
Bazı kaynaklara göre, Cuma- Cumartesi gecesini kapsayan süreçte kripto vadeli piyasalarda 19 milyar dolarlık likidasyon gerçekleşti. Ancak Yan ve destekleyen analizciler, bu rakamın kamuoyuna yansıyan kısmı olduğunu söylüyor ve hacmin çok altında gösterildiğini ileri sürüyor.
Özellikle Binance gibi büyük borsalar, ani düşüşlerde kullanıcıların pozisyonlarını hızlıca kapatırken, bu sürecin tüm yönlerini şeffaf şekilde açıklamadığı yönünde eleştiriliyor. Şikayetler arasında stop emirlerinin çalışmaması, işlem gecikmeleri ve sistemin çökmesi gibi sorunlar da yer alıyor.
CZ’nin Susturulan Cevabı ve DEX’lerin Yükselişi
Hatırlanacağı üzere, Binance’in kurucularından CZ (Changpeng Zhao), daha önce DEX’lerin (merkeziyetsiz borsaların) geleceğin yolu olabileceğini ve kullanıcıya güven sunacağını belirtmişti. Ancak bu kez, Jeff Yan’ın iddialarına yönelik olarak bir yanıt vermemiş olması dikkat çekti.
Öte yandan CZ ve eski bazı Binance çalışanlarının Aster adlı DEX’e destek verdiği kamuoyunda biliniyor; bu da sektörde yeni rekabet dinamikleri yaratıyor.
