Amerika’nın en büyük bankalarından JPMorgan hafta sonundan bu yana boykot ediliyor. Bitcoin Lightning altyapısıyla bilinen Strike’ın CEO’su Jack Mallers’ın kişisel hesaplarını Eylül ayında kapatan banka, gerekçe olarak yalnızca “concerning activity” (endişe verici faaliyet) ve Bank Secrecy Act uyum sorunlarını gösterdi. Hiçbir somut açıklama yapılmadan Mallers’ın bankacılık ilişkisinin tamamen sonlanması ise tartışmaları hızlandırdı.
Mallers, JPMorgan’ın bankacılık ilişkilerini kestiğine dair mektubu 23 Kasım’da, JPMorgan zaten başka bir nedenle Bitcoin topluluğunun hedefindeyken X’te paylaştı. Mektubu çerçeveletip paylaşmasının ardından JPMorgan’a olan öfke daha da büyüdü.
Bu hesap kapatma olayı, Trump’ın “debanking”i açıkça yasaklayan Ağustos ayındaki yürütme emrine rağmen nasıl gerçekleşti?
Trump, 7 Ağustos 2025’te “Guaranteeing Fair Banking for All Americans” adlı yürütme emrine imza attı. Emre göre, “Bankalar, müşteriyi siyasi görüşü, dini inancı veya yasal bir sektörde faaliyet gösterdiği için reddedemez ya da hesabını kapatamaz.”idi.
Obama döneminde bankalara silah, payday lending veya diğer riskli görülen sektörlerden uzak durmaları yönünde baskı yapıldığı iddia edilmişti. Bu uygulama daha sonra “Operation Chokepoint 1.0” diye anıldı.
Özellikle Biden döneminde uygulanan düzenleyici baskılar nedeniyle aynı politika bu sefer “Chokepoint 2.0” şeklinde yorumlamıştı. Banka ilişkilerinin kapatılması, hesap açma taleplerinin reddedilmesi ve regülatörlerin belirsiz itibar riski değerlendirmeleri, kripto ekosisteminde uzun süredir ciddi bir rahatsızlık yaratıyordu.
Trump’ın imzasıyla ise kripto şirketlerinin bankacılık sisteminden dışlanması artık yasaklanıyordu.
Fakat Mallers’ın hesabının kapatılması, kararnamenin yürürlüğe girmesinden sadece 1 ay sonra gerçekleşti.
JPMorgan zaten alev altındaydı: MSCI raporu ve boykot dalgası
Kripto piyasasından birçok isim ise şu anda JPMorgan hesaplarını kapatıyor. Çünkü JPMorgan analistleri, MSCI’nin kripto hazinesi yüksek şirketleri endeks dışı bırakma tartışmasını yorumlayarak “Strategy (eski MicroStrategy) için 2,8 milyar dolara kadar pasif fon çıkışı olabilir.” dedi.
Aslında MSCI’nin bu tartışması yeni değil. Dünyanın en büyük endeks sağlayıcılarından MSCI, bilançosunun %50’den fazlasını Bitcoin gibi dijital varlıklardan oluşturan “crypto-treasury” şirketlerinin ana endekslerden çıkarılabileceğini 10 Ekim’de duyurmuştu. Bundan ise en çok etkilenecek isimlerden biri, dünyanın en büyük Bitcoin hazinesine sahip olan Strategy olacaktı.
JPMorgan’ın bu konuyu yeniden gündeme taşıması ve olumsuz bir rapor paylaşması ise Strategy yatırımcılarını ve kripto camiasını kızdırdı. Üstüne Strike CEO’sunun bu paylaşımı da gündemi tamamen JPMorgan’a çevirdi.
Debanking nedir? Neden bu kadar büyük tepki var?
Debanking, bankanın yasal bir sorun olmamasına rağmen müşteriyi sistem dışına itmesi demek. Bazen hesap kapatma, bazen hesap açmayı reddetme, bazen de hizmetleri kısıtlama şeklinde gerçekleşir.
Genellikle de ”itibar riski”, bankanın risk iştahına uygun değil veya şüpheli faaliyetler gibi bahaneler altında yapılır. Hiçbiri somut değildir, ve çoğu zaman müşteriye açıklama yapılmaz. (tıpkı Mallers’da olduğu gibi)
Kripto topluluğu bu nedenle yıllardır:
- “Devlet bankalara baskı yapıyor”
- “Kripto şirketleri sistem dışına itiliyor”
- “Fiili finansal sansür uygulanıyor”
diyerek tepki gösteriyor.
Operation Chokepoint geçmişi de bu korkuları tamamen haklı çıkarıyor. Trump’ın yürütme emriyle ise bu problemlere kısıtlama getirilmesi bekleniyor, debanking uygulamalarının sona ermesi planlanıyordu.
Konuya ayrıca, kripto para savunucusu olan Senatör Cynthia Lummis de dahil oldu. Konuyu eleştiren bir paylaşımda bulunan Lummis, yukarıda bahsi geçen Operation Chokepoint olayının devam ettiğini ileri sürdü.
”Operation Chokepoint 2.0 ne yazık ki devam ediyor. JP Morgan’ınki gibi politikalar geleneksel bankalara olan güveni zedeliyor ve dijital varlık sektörünü yurtdışına gönderiyor. Amerika’yı dünyanın dijital varlık başkenti yapmak için Operasyon Chokepoint 2.0’ı rafa kaldırmanın zamanı geldi.” dedi.
