Avrupa’nın en büyük nükleer tesisi olan Zaporizhzhia Nükleer Santrali (ZNPP), ABD’nin yürüttüğü barış ve ateşkes temaslarında en tartışmalı başlıklardan biri haline geldi. Santral, savaş öncesinde Ukrayna’nın toplam elektrik üretiminin yaklaşık %20’sini sağlıyordu.
Tesis, Mart 2022’de Rus güçleri tarafından ele geçirildi. Eylül 2022 itibarıyla tüm reaktörler “cold shutdown” (soğuk duruş) moduna alınırken, santral Rus devlet şirketi Rosenergoatom’a devredildi.
Putin’den Kripto Madenciliği İddiası
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise 24 Aralık’ta önde gelen Rus iş insanlarıyla yaptığı toplantıda santralin kontrolü üzerine konuştuğu sırada, Washington’ın Zaporizhzhia Nükleer Santrali’nin elektriğini kripto para madenciliği için kullanmakla ilgilendiğini söyledi.
Rus kaynak Kommersant’a göre Putin, ABD’nin santralin yaklaşık 6 gigavatlık kapasitesinin kripto madenciliği amacıyla paylaşılmasını önerdiğini dile getirdi. Reuters ve IAEA verilerine göre santralin toplam kurulu gücü yaklaşık 5,7 GW seviyesinde.
Ayrıca Rusya’nın, Ukrayna’yı devre dışı bırakarak santralin kontrolünü ABD ile birlikte yürütmek istediği iddia ediliyor. Bu iddialara ilişkin olarak ABD tarafından ise herhangi bir resmi doğrulama yapılmadı.
Santralin Devreye Alınması Şu Aşamada “İmkansız“
Santral ile ilgili henüz net bir ilerleme sağlanmazken, IAEA Başkanı Rafael Grossi, Zaporizhzhia Nükleer Santrali’nin yeniden devreye alınmasının şu aşamada imkansız olduğunu belirtti. Grossi’ye göre tesiste:
- Soğutma suyu bulunmuyor,
- İstikrarlı bir enerji kaynağı yok,
- Santral, 2022’den bu yana 12 kez dış şebeke bağlantısını kaybetti ve,
- 6 reaktörün tamamı soğuk duruş modunda.
Bu koşullar altında santralin elektrik üretmesi veya bu elektriğin kripto para madenciliği gibi faaliyetlerde kullanılması ise mümkün görünmüyor. Yine de Rus kaynaklara göre, ABD’nin bu santralden kripto para madenciliği yapmak istediğine dair bazı haberler gündemde kalmaya devam ediyor.
