Mum grafik nedir?
Mum Grafik, 18. yüzyılda Japonya’da pirinç ticaretinde farklı bölgelerdeki hareketlerinin takibi ile keşfedilmiş, günümüzde ise kripto paralar, borsa, altın gibi yatırım araçlarının fiyatlarını daha detaylı anlamak için kullanılan bir grafik türüdür.
Bu grafik türünde bir mum, belirli bir zaman aralığındaki fiyat hareketlerini (örneğin, bir saat, bir gün, bir hafta vb.) temsil eder. Dolayısı ile “1 mum kaç dakika” gibi soruların cevabı da seçilen zaman dilimine göre değişkenlik gösterir.
Mumlar bizlerle zaman haricinde de bir çok bilgi paylaşırlar. Mumların farklı çeşitleri, anlamları ve dolayısı ile oluşan formasyonları vardır. Bunları mumun rengi, gövdesi, fitilleri ve kendisinden önce ve sonra gelen diğer mumların hareketleri aracılığı ile yorumlayabilir ve bunlar doğrultusunda mum grafiği analizi yapabiliriz. Aşağıda bir örnek olarak Bitcoin grafiği üzerinde 4 saatlik zaman diliminde mumlar ile Bitcoin’in fiyat hareketlerini görebilirsiniz.
Mum Rengi
Mum grafiklerinde, her bir mumun rengi, o zaman aralığındaki fiyat hareketinin yönünü gösterir. Genellikle yeşil mumların anlamı fiyatın yükselişi, kırmızı mumların anlamı ise fiyatın düştüğüdür. Ancak, hangi renk mumun ne anlama geldiği nadiren de olsa platformdan platforma değişkenlik gösterebilir.
Mum rengi, aynı zamanda kişiselleştirilebilen bir ayardır. Mesela en çok kullandığımız platformlardan olan Tradingview mum grafik ayarları veya Binance mum grafik ayarları mum renklerini kendi tercihimize göre değiştirmemize izin verir. Bazı kullanıcılar sevdikleri renkleri tercih ederken, bazı kullanıcılar düşüş veya çıkışlarda psikolojilerinin daha az etkilenmesi için siyah veya beyaz renkleri tercih ederler.
Gövde
Bir mumun gövdesi, seçilen zaman aralığındaki açılış ve kapanış fiyatlarını temsil eder. Eğer açılış fiyatı kapanış fiyatından yüksekse, mum kırmızı (düşüş mumu) olur. Eğer açılış fiyatı kapanış fiyatından düşükse, mum genellikle yeşil(yükseliş mumu) olur.
Fitil
Fitil, bir mum grafiğinde en yüksek ve en düşük fiyatları temsil eder. Fitiller, fiyatın o zaman aralığındaki volatilitesini gösterir. Uzun bir fitil, fiyatın o zaman aralığı boyunca büyük ölçüde dalgalandığını gösterir. Gövdenin altında ve/veya üstünde bulunabilir. Özetle, fiyatın seçilen zaman dilimi içerisinde ziyaret ettiği, fakat mum açılış ve kapanış değerleri arasında bulunmayan fiyatları görmemizi sağlar.
Mum grafikleri nasıl çalışır?
Mum grafiklerinin oluşturulması, belirli bir zaman aralığındaki dört ana fiyat noktasına dayanır: açılış fiyatı, en yüksek fiyat , en düşük fiyat ve kapanış fiyatı.
Açılış fiyatı, belirlenmiş zaman aralığı içinde kaydedilen ilk alım satım fiyatıdır. En yüksek fiyat, bu zaman diliminde kaydedilen en yüksek alım fiyatı ve en düşük fiyat ise aynı şekilde seçili zaman içerisindeki dip alım fiyatıdır. Kapanış fiyatı, seçili zaman diliminin sonuna gelindiğindeki fiyattır.
Aşağıdaki görselde 1 açılış fiyatı, 2 en yüksek fiyat, 3 en düşük fiyat ve 4 kapanış fiyatını mum üzerinde göstermektedir. Yeşil olan taraf artış, kırmızı olan taraf ise düşüş mumlarında bu fiyatların nerede olacağını gösteriyor. Farkedebileceğiniz üzere, yeşil mumlarda yani artış mumlarında açılış fiyatı kapanış fiyatından düşük, kırmızı mumlarda yani düşüş mumlarında ise açılış fiyatı kapanış fiyatından yüksektir. Mumun yeşil mi kırmızı mı olacağını bu belirler.
Bu dört fiyat noktası, bir mum grafiğindeki her bir mumu oluşturur. Bu mumlar, bir varlığın fiyat hareketlerini görsel olarak temsil eder ve yatırımcılara, bir varlığın fiyatının belirli bir zaman aralığı boyunca nasıl değiştiğine dair değerli bilgiler sağlar.
Çok duyduğumuz “4 saatlik mum kapanışı ne demek?” sorusu aracılığı ile durumu biraz daha somutlaştıralım. Örnek aldığımız soruda zaman dilimimiz 4 saattir, yani her bir mum, fiyatın 4 saat içerisinde yaptığı hareketi temsil eder. 4 saatlik mum kapanışı ise, içerisinde bulunduğumuz 4 saatlik zaman diliminin bitişi ile artık bu mumdaki değişimin biteceğini ve grafiğin yeni bir mum üzerinden devam edeceğini ifade eder.
Bazı traderlar, fiyat volatilitesinin kararlarını etkilememesi için analizlerini mum kapanışlarını esas alarak yaparlar.
Mum grafik bize neler anlatır?
Mum grafikler, bir varlığın fiyat hareketlerini görsel olarak temsil eder ve yatırımcılara, bir varlığın fiyatının belirli bir zaman aralığı içerisinde nasıl değiştiğine dair değerli bilgiler sağlar. İlaveten mum grafikler, bir varlığın fiyat trendlerini ve fiyatın dönüş seviyeleri hakkında bize ipuçları verebilir.
Teknik analizde mum grafikler nasıl kullanılır?
Mum grafikleri, teknik analizde çok önemli bir rol oynar. Teknik analistler, mum grafiklerini bir varlığın fiyat hareketlerini analiz etmek ve gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmek için kullanır.
Mum grafiklerindeki belirli desenler ve formasyonlar, teknik analistlerin piyasa duyarlılığını anlamalarına ve gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmelerine yardımcı olabilir. Örneğin, “çekiç” ve “ters çekiç” mum formasyonları genellikle bir trendin tersine döneceğini gösterir.
Sonuç olarak, mum grafikleri, teknik analistlerin piyasa hareketlerini anlamalarına ve gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmelerine yardımcı olur. Bu, yatırımcıların daha bilinçli kararlar vermesine yardımcı olur.
Sık kullanılan mum formasyonları nelerdir?
Teknik analizde en çok kullanılan mum grafik formasyonları arasında aşağıdakiler bulunmaktadır:
- Çekiç (Hammer) Formasyonu: Bu formasyonda mumun gövdesi kısadır; gövdenin alt tarafında uzun bir fitil vardır, üst tarafında fitil yoktur ya da yok denebilecek kadar kısadır. Çekiç, dönüş mum formasyonları arasından en bilinenlerinden biridir, düşen fiyatın yükselişe geçeceğini işaret eder. Eğer bu tek taraflı fitil gövdenin alt değil üst tarafında ise bu formasyona da ters çekiç denir. Artan fiyatın düşüşüne işaret eder.
- Doji Formasyonu: Doji formasyonu, bir diğer yaygın kullanılan trend dönüş formasyonudur. Doji mumunun gövdesi yok denecek kadar küçüktür, iki taraflı fitili vardır. Bu da bize seçili zaman dilimi içerisinde fiyatın kararsızlığını gösterir. Çok bilinen mezar taşı ve yusufçuk formasyonları, birer doji formasyon çeşididir. Mum gövdesi aşağıda olduğunda mezar taşı doji, yukarıda olduğunda yusufçuk doji olarak anılır.
- Harami Formasyonu: Harami, iki mumlu bir dönüş formasyonu olup genelde tespiti zordur. Uzun gövdeli mumun ardından gelen daha kısa diğer renkte mumdan oluşur. Fiyat ivmesinin yavaşladığını işaret eder. Artan bir fiyat hareketinde uzun gövdeli kırmızı mumdan sonra gelen kısa gövdeli yeşil mum Harami Boğa (Bullish Harami) olarak anılırken, tam tersine ise Harami Ayı (Bearish Harami) denir.
Mum grafik formasyonları nasıl kullanılır?
Mum grafik formasyonları, bir varlığın fiyat hareketlerini analiz etmek ve gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmek için kullanılır. Bazı mum formasyonları alıcılar ve satıcılar arasındaki denge hakkında bilgi verirken diğerleri bir trend değişimini, devamlılığı veya kararsızlığı gösterebilir.
Mum grafik formasyonlarının kendi başlarına alım veya satış sinyalleri olmadığını belirtmek de önemlidir. Bunun yerine, başka analizleri destekleyen bir teyit mekanizması olarak görülmelidirler.
Mum grafik formasyonları size neler hakkında bilgi vermez?
Mum grafik formasyonları, fiyat hareketleri hakkında genel bir fikir vermek bakımından kullanışlı olsa da tek başlarına yeterli değillerdir. Örneğin, mum grafik formasyonları piyasa trendlerini ve dönüş noktalarını gösterebilir, ancak bu formasyonlar alım veya satış sinyalleri olarak kullanılmamalıdır. Bize yaşanmış bir fiyat hareketini daha iyi anlama şansı sunsalar da, potansiyel fiyat hareketi hakkında çok kısıtlı bilgi sağladıklarını unutmamak gerekir.
Teknik analizde mum formasyonları yer yer kullanılsa da, genellikle destek direnç seviyeleri, trendler, arz veya talep bölgeleri gibi unsurlar fiyat hareketlerini anlamak için daha önceliklidir. Teknik analizlerde ağırlıklı olarak nelere bakıldığını görmek için web sitemizin analiz kısmına göz atabilirsiniz.