Dünya Bankası’nın yayınladığı Ekim 2023 tarihli “Emtia Piyasaları Görünüm Raporu“na göre, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş sonrasında artan belirsizlik ve Orta Doğu’daki çatışmaların etkisi, emtia piyasalarını endişe verici bir döneme sürükleyebilir.
Rapor, bu çatışmaların, emtia piyasalarında olası bir “çifte şok” etkisi yaratabileceğine dikkat çekti. Aynı zamanda raporda bu durumun sadece bölgesel değil, aynı zamanda küresel ölçekte emtia piyasalarının istikrarını tehdit edebileceği belirtildi.
Emtia Piyasalarında Belirsizlik
Raporda vurgulanan önemli noktalardan biri, son yıllarda sıra dışı şoklarla mücadele eden emtia piyasalarındaki belirsizlik.
Vurgulanan önemli noktalardan bir diğeri, çatışma öncesinde Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerin petrol arzını azaltmasıyla enerji fiyatlarının yüzde 9 arttığı ve Dünya Bankası emtia fiyat endeksinin yüzde 5 artış göstermesi.
Etki Şimdilik Sınırlı Ancak Riskler Artıyor
Raporda şu an için çatışmanın emtia fiyatları üzerindeki etkisinin sınırlı olduğu, ancak çatışmanın tırmanması durumunda petrol ve diğer emtia fiyatlarında büyük bir artışın kaçınılmaz olduğu vurgulandı. Ayrıca, arz kesintileri, ticaret kısıtlamaları ve beklenenden düşük küresel büyüme gibi faktörlerin emtia fiyatları üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği ifade edildi.
Gelecek Beklentiler ve Risk Senaryoları
Raporda öngörülen senaryolara göre, petrol arzında herhangi bir aksamanın varil başına fiyatları 93 ila 102 dolar aralığına çıkarabileceği belirtildi. Orta ve büyük ölçekli aksamaların ise fiyatları 109 ila 157 dolara yükseltebileceği öngörüldü. 2025 yılına kadar emtia fiyatlarında istikrar beklenirken, enerji fiyatlarında düşüş beklentisi hakim.
Dünya Bankası yetkilileri, çatışmanın artması durumunda politika yapıcıların enflasyon ve gıda güvensizliği gibi konularda önlem alması gerektiğini belirtti.
Uzman Görüşleri
Dünya Bankası Baş Ekonomisti Indermit Gill, çatışmanın küresel ekonomi üzerinde büyük bir etki yaratabileceğini ve politika yapıcıların temkinli olması gerektiğini ifade etti. Benzer şekilde, Dünya Bankası Baş Ekonomist Yardımcısı Ayhan Köse, yüksek petrol fiyatlarının gıda fiyatlarını artırabileceğini ve bu durumun gelişmekte olan ülkelerde gıda enflasyonunu artırabileceğini belirtti.
