Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu‘na göre, ağustos ayında alt gruplarda artışlar yaşandı. Hizmetler, en büyük katkıyı sağlayarak enflasyona 3,00 puan katkı sundu. Aylık bazda ise enerji grubunda yüzde 14,23‘lük artış dikkat çekti.
Vergi Etkisi ve Dış Fiyat Baskıları
Rapor, enerji grubundaki yükselişin ardında önceki aydan sarkan vergi etkisi ve dış fiyat baskılarının etkili olduğunu belirtiyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerine göre, ağustos ayında TÜFE aylık bazda yüzde 9,09, yıllık bazda ise yüzde 58,94 artış gösterdi. Ancak, bu artışların daha fazla ayrıntısına inmek gerekiyor:
- Vergi etkisi: Özellikle enerji grubundaki yüksek artışın temel nedenlerinden biri, önceki aydan kaynaklanan vergi etkisi. Vergi ayarlamaları ve düzenlemeleri, enerji ürünlerinin fiyatlarında önemli bir artışa neden oldu.
- Dış fiyat baskıları: Dünya genelinde enerji fiyatlarının artması, Türkiye’yi de etkiledi. Özellikle petrol ve doğal gaz fiyatlarının yükselmesi, enerji grubunda aylık bazda yüzde 14,23‘lük artışın temelini oluşturdu. Bu, Türkiye’nin enerji ithalatına olan bağımlılığının enflasyon üzerindeki etkisini gösteriyor.
Ana Gruplarda Yükselen Enflasyon
Vergi ve yönetilen fiyat ayarlamalarının temmuz ayından kaynaklanan etkilerinin yanı sıra Türk lirasındaki değer kaybı ve ücret artışlarının gecikmeli etkileri ile küresel enerji fiyatlarındaki yükselişin sonucunda ana gruplarda yıllık enflasyonun arttığı vurgulanıyor.
- Türk lirasındaki değer kaybı: Türk lirasının değer kaybetmesi, özellikle dövizle alım yapılan temel malların fiyatlarını artırıyor. Döviz kuru geçişkenliğinin yüksek olduğu temel mallarda tüm alt gruplarda yüksek fiyat artışları kaydedildi.
- Ücret artışları: İşçi ücretlerindeki artışlar, üretim maliyetlerini artırarak enflasyonu yukarı çekiyor. Bu, özellikle dayanıklı mal grubu gibi üretim ağırlıklı sektörlerde görülüyor.
Fiyat Artışlarının Detayları
Rapor, aylık bazda enerji grubunda kaydedilen yüzde 14,23‘lük artışta akaryakıt fiyatlarının ulaştırma hizmetlerine hızla yansıdığına dikkat çekiyor. Gıda, asgari ücret ve kur gelişmelerine duyarlı hizmet kalemlerinde, kirada yüksek artışlar gözleniyor. Temel mal grubunda ise Türk lirasındaki değer kaybının gecikmeli etkileri ile yükseliş devam ediyor.
- Enerji fiyatları: Enerji fiyatlarındaki artışın altında, akaryakıt ve tüp gaz gibi temel enerji ürünlerinin fiyatlarında yaşanan yükseliş yatıyor. Bu artışlar özellikle ulaştırma hizmetlerine hızla yansıdı.
- Gıda fiyatları: Gıda fiyatlarındaki artış, asgari ücret ve kur gelişmelerine duyarlı hizmet kalemlerini etkiliyor. Ayrıca, kira alt grubunda da aylık artış gözleniyor.
- Temel mal grubu: Türk lirasındaki değer kaybının gecikmeli etkileri ile temel mal grubunda yükseliş devam ediyor. Dayanıklı mal alt grubunda özellikle otomobil, beyaz eşya ve mobilya fiyatlarında belirgin artışlar izleniyor.
