0-9
- %51 Saldırı
- Bir ağdaki bilgisayar gücünün yarısından fazlasının tek bir kişi veya tek bir grup insan tarafından çalıştırıldığında meydana gelen çoğunluk saldırısı. Kuruluş, ağ üzerinde tam kontrole sahiptir ve madenciliği durdurarak, işlemleri durdurarak veya değiştirerek ve madeni paraları yeniden kullanarak bir kripto para birimini olumsuz etkileyebilir.
A
- AML
- Açılımı Anti Money Laundering olan kara para aklamayı önleme olarak bilinen AML dikkat çekici finansal hareketlerinin tespiti,analizi ve raporlanmasını sağlayacak şekilde tasarlanmış platform ve veritabanı bağımsız çözümüdür.
- ASIC
- Açılımı Application Specific Integrated Circuit olup kısaca uygulamaya özgü tümleşik devre demektir.Belirli bir uygulama veya görev için özel olarak oluşturulmuş bir tür tümleşik devreden oluşan cihazlar toplamına denir.
- ASIC MINER
- ASIC madenciliği, ASIC platformları üzerinden Bitcoin gibi kripto para birimlerinin madenciliği demektir.ASIC madenci, sadece madencilik için tasarlanmış bir ekipman parçasıdır.Diğer madencilik cihazlarından farklı olarak, ASIC’ler yalnızca kripto madenciliği yapmak için kullanılabilir.
- ATH
- Açılımı ”All Time High” olup tüm zamanların en yüksek seviyesi anlamına gelir. Bir kripto para biriminin ulaştığı en yüksek fiyattır.
- ATL
- Açılımı ”All Time Low” olup tüm zamanların en düşük seviyesi anlamına gelir.Bir kripto para biriminin ulaştığı en düşük fiyattır.
- Admin Key
- Yönetici Anahtarları, bir kripto veya DeFi projesinde, geliştiricilerin veya kurucuların akıllı sözleşmelerinin veya blok zincirinin kurallarını değiştirmesine olanak tanıyan bir merkezi kontrol biçimidir.
- Air Gap Tekniği
- Bir bilgisayar sistemi veya ağ ile fiziksel dünyada tamamen izole edilmiş diğer sistemler arasında oluşturulan güvenlik önlemi olan hava boşluğu, veri sızıntılarını önlemeye ve siber güvenliği sağlamaya yardımcı olur. Bu sayede sistemler, dış tehditlerden korunur ve siber saldırılara karşı daha güvenli hale gelir.
- Airdrop
- Bir blok zinciri projesinin veya katman 2 çözümlerinin topluluğa ücretsiz yada platform üzerinde işlem yapma karşılığında token/kripto para dağıttığı bir etkinlik.
- Alfa
- “Alfa” terimi, bir yazılım veya ürünün ilk aşamasını ifade ederken, kripto ve NFT terminolojisinde, koleksiyonların başlangıç aşamalarını ifade etmek için kullanılır.
- Altcoin
- Bitcoin dışındaki herhangi bir kripto para birimine denir.
- Arbitraj
- Bir varlığı/tokenı borsadan satın aldıktan sonra, ikisi arasındaki marj karlıysa başka bir borsaya satma eylemine denir. Birden fazla borsa, aynı kripto para biriminde işlem yapar ve bunu farklı oranlarda yapabilirler.Borsalar arasındaki fiyat farkını değerlendirip bir başka borsaya alım satım işlemidir.
- Ayı Piyasası
- Kripto paraların fiyatlarının genel olarak düşüş eğiliminde olduğu piyasayı ifade eder.
- Ayı Tuzağı(Bear Trap)
- Herhangi bir kripto para biriminin fiyatını manipüle etmeyi amaçlayan kişiler tarafından yapılır. Hepsi aynı anda kripto para birimini satarak piyasada düşüş olduğunu düşündürerek blöf yaparlar.
- Açık Adres
- Halka açık anahtar, tıpkı bankalar tarafından verilen IBAN benzeri, kullanıcıların ödeme alabilmek için kullanabileceği rakam ve sayılardan oluşan bir adrestir.
- Açık Anahtarlı Şifreleme
- Şifre ve deşifre işlemleri için farklı anahtarların kullanıldığı bir şifreleme sistemidir. Haberleşen taraflardan her birinde birer çift anahtar bulunur.Bu anahtar çiftlerini oluşturan anahtarlardan biri gizli anahtar diğeri ise açık(gizli olmayan)anahtardır.
B
- BEP-2
- Binance’in yeni kripto paraları programlama, düzenleme ve yönetme konusundaki kendi kurallarını belirleyen protokoldür. Tıpkı Ethereum blok zincirinin ERC-20 standardı gibi.
- BEP-20
- BEP-20 tokenleri, kendi blok zinciri olmayan ancak Binance blok zincirinde bulunan çeşitli kripto para varlıkları temsil eder. BEP-20, Binance blok zinciri tokenlerin yürütülmesinde kullanılan tüm akıllı sözleşmeler için kabul edilen teknik standarttır.
- BEP-95
- BEP-95 protokolü, BNB(Binance Coin) yakım sürecini hızlandırmak ve BNB zincirini daha merkeziyetsiz kılmak için oluşturulmuş bir mekanizmadır.Bu protokolde, BNB token ekonomisinin daha dinamik bir hale gelmesi hedeflenmiştir.
- Balina
- Piyasayı manipüle etmek için yeterli fona sahip son derece zengin yatırımcıları veya kripto borsa kullanıcılarını tanımlamak için kullanılan bir terim.
- Bearish
- Düşüş eğilimi, kısaca ayı piyasası dönemi.
- Blockchain
- Blok zinciri, dijital verilerin şifrelenmiş bir şekilde saklandığı bir çeşit dijital kayıt defteri veya listesi olarak ifade edilebilir. İngilizcede “blockchain”olarak adlandırılan bu yapıda, veriler kronolojik sırayla birbirine bağlı bloklar şeklinde,zincir benzeri bir yapıda muhafaza edilir.
- Boğa Piyasası
- Kripto paraların fiyatlarının belirli bir süre boyunca genel olarak yukarı yönlü hareket ettiği piyasaya denir.Yükseliş piyasası olarak da adlandırılır.
- Burn
- Token yakma kısaca yakma, kripto paraların sürekli olarak imha edilmesi sürecidir. Token yakma işlemi yapılan tokenler piyasadaki dolaşımından çıkarılır ve tekrar kullanılamaz hale gelirler. Token yakma işleminde, tokenler geçersiz bir “private key “(özel anahtar) ile ilişkilendirilmiş bir adrese gönderilir ve geri alınamazlar.
- Burner Wallet
- Burner Wallet kısaca kullanılmayan cüzdan, ana cüzdanınızdan(Vault) ayrıdır(geçicidir), çoğunlukla NFT’leri basmak veya denetlenmeyen bir dApp ile etkileşim kurmak için kullanılır.
Diğer herhangi bir cüzdan gibi, ancak belirli bir amaç için, örneğin NFT’leri basmak veya denetlenmemiş bir projeyle etkileşim kurmak gibi bir kullan-at cüzdanı yaratırsınız. Denetim derken, o projenin henüz bir güvenlik firması tarafından doğrulanmamış kodlarından bahsediyoruz.Burner wallet,herhangi bir akıllı sözleşmeyle işlem yapmak veya etkileşimde bulunmak için gaz ücretlerini ödemek üzere yalnızca minimum miktarda tuttuğunuz sıcak veya soğuk bir cüzdan olabilir.
- Buy the dip
- Tekrar yükseldiğinde kar elde edebilmek için fiyatlar düştüğünde kripto para birimlerini düşük fiyatlardan satın alma fikrini ifade eder.
C
- CDBC
- Özetle CBDC, kripto para birimlerinden farklı olarak devlet destekli para birimidir.Devletlerin bastığı dijital para birimi de diyebiliriz.
- CEX
- Kısaca merkezi olan borsalara CEX denir.
- CeFi/Merkezi Finans
- Yeni kripto odaklı krediler/tasarruf ürünleri sunar, ancak kullanıcıların hesap oluşturduğu ve kimlik bilgileri/KYC sağladığı ve ayrıca müşteri hizmetlerine eriştiği geleneksel bir merkezi çerçeve içinde gerçekleştirir bu işlemleri. Kısaca kriptoda merkezi finans sistemidir.
- Circulating Supply/Dolaşımdaki Arz
- Bir tokenın ya da kripto varlık olarak düşünelim; piyasada dolaşımda olan, borsada veya yatırımcıların elinde bulundurduğu yani dolaşımda olan miktarıdır.
D
- DAO
- Merkeziyetsiz özerk organizasyon. DAO, ortak bir amaç doğrultusunda birlikte çalışan ve projenin kendi kendini yürüten bilgisayar koduna yazılan kurallara uyan bağımsız kişileri belirtir.
- DEX
- Açılımı ”Decentralized Exchange” Türkçesi merkeziyetsiz borsa demektir.Merkezi bir ticaret defteri olmayan, bunun yerine akıllı sözleşmeler yoluyla likiditeye erişimi kolaylaştıran bir tür kripto para borsası.
- DYOR
- Açılımı”Do Your Own Research”, Türkçesi kendi araştırmanızı yapın anlamına gelir.Bu genellikle kripto para içerik üreticileri/influencerları tarafından diğer yatırımcılara bir uyarı olarak kullanılır ve bize durum tespitinin kendi araştırmamızdan daha iyi bir alternatifi olmadığını hatırlatır.
- Damping
- Belirli bir kripto para birimi için talepten daha fazla arz olduğu için fiyatları aşağı çeken büyük miktarlarda kripto paranın borsalara aynı anda boşaltılması süreci.
- Day Trading
- Özetle günlük işlem ya da gün içinde yapılan işlemler şeklinde tercüme edilebilir. Kısa vadede yüksek kazanç fırsatı sunduğu için riskli ancak çok tercih edilen bir yöntemdir.
- Dağıtılmış Defter
- Geleneksel finansta, banka gibi bir kuruluş tüm müşterilerinin işlemlerinin bir defterini tutar. Defi, defter dünyanın farklı yerlerindeki kullanıcılar arasında paylaşılır ve senkronize edilir.Bir blok zinciri, dağıtılmış bir defterin bir örneğidir.
- DeFi/Merkeziyetsiz Finans
- Kullanıcılara merkeziyetsiz finansal hizmetler sağlamak için blok zinciri teknolojisinden ve kripto para birimlerinden yararlanan, büyüyen uygulama ve hizmet ekosistemini ifade eder.
- Dead Coin
- Ölü kripto para anlamına gelen bu terim,çeşitli sebeplerle projelerinin bırakılmış, iptal edilmiş, dolandırıcılık içeren veya düşük likiditeye sahip ve finansman açısından yetersiz olan kripto para projelerini ifade eder.
- Death Cross/ Ölüm Kesişmesi
- Ölüm kesişmesi , kısa vadeli hareketli bir ortalamanın (örneğin 75 günlük) uzun vadeli hareketli bir ortalamayı (örneğin 250 günlük) aşağı yöne doğru kesmesine verilen isimdir.
- Deflation
- Deflasyon, belirli bir dönem boyunca piyasadaki fiyatların sürekli olarak azalması durumunu ifade eder. Bu, enflasyonun zıttı bir durumdur.
- Diamond Hands
- Sahip olduğu kripto varlıkları/tokenları düşüşe geçtiğinde satmayan, tokenın bir süre düştükten sonra tekrar çıkışa geçeceğine inanan yatırımcılar için kullanılır.Genelde uzun vadeli yatırımcılardır.
- Dust Transaction
- Blok zincirinde yer alan ve çok düşük maliyetli işlemleri ifade eder.Bu tür işlemler, blok zincirlerinde gereksiz alan kaplayarak veri boyutunu büyüttüğü için, Bitcoin geliştiricileri tarafından ortadan kaldırılmak istenen işlemlerdir. Bu konudaki çalışmalar halen sürmektedir.
- dApp
- Merkeziyetsiz bir uygulama (dApp), merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmeyen uygulamadır.Twitterin kullanıcıların mesaj göndermek ve almak için bir aracı olarak güvendiği merkezi bir uygulamaya bir örnektir.Yardımcı platformlar olarak hizmet de verirler.
E
- ERC-20
- Ethereum ağında kullanılan ERC-20, en çok kullanılan kripto token standardıdır. Geliştiricilerin, mevcut altyapıyla hemen uyumlu olan kripto para birimlerini kolayca oluşturmasına olanak tanır.
- ERC-721
- Bu, Ethereum ağının NFT’ler için standardıdır. Benzersiz token’ların oluşturulmasına izin verir. Dijital koleksiyon ve oyun öğeleri oluşturmak veya gerçek dünyadaki benzersiz öğeleri belirtmek için kullanılabilir.
- ETF
- Borsa Yatırım Fonu. Bir yatırımcıya, bir menkul kıymetler veya varlıklar sepetine fiilen sahip olmadan maruz kalmasını sağlayan bir fon. ETF’ler, piyasa işlem saatlerinde herhangi bir zamanda alınıp satılabilir. Bir Bitcoin ETF’nin onaylanması, daha fazla perakende yatırımcıyı getiren bir dönüm noktası olarak görülüyor.
- EVM
- Açılımı ”Ethereum Virtual Machine” Türkçesi Ethereum sanal makinesi olan esasen küresel bir blok zinciri tabanlı bilgisayardır. Geliştiricilerin Ethereum ağında güvenilir olmayan, merkeziyetsiz uygulamalar oluşturması için bir çalışma zamanı ortamı sağlar.
- Emir Defteri
- Emir defteri, bir varlık için mevcut alım ve satım taleplerinin fiyat bazında sıralanmış bir listesidir. Bu listede, genellikle iki renk bulunur: yeşil ve kırmızı. Alım emirleri yeşil renkte, satış emirleri kırmızı renkte ve fiyat seviyeleri ile beraber gösterilir.
- Emtia
- Emtia, ticaret dünyasında değeri olan ve işlem gören malların genel adıdır. Altın, gümüş, petrol, doğal gaz, bakır, pamuk, mısır, buğday, şeker ve kahve gibi ürünler bu kategoriye dahildir. Bu tür malların alınıp satıldığı piyasalar ise Emtia Borsası olarak adlandırılır.
- Escrow
- Escrow (Emanet) sistemleri, kripto para dünyasında da online alışveriş platformlarında olduğu gibi işlemektedir. Yatırımcıların, varlıklarını soğuk cüzdanlar yerine işlem yapılan borsalarda bulundurması Escrow yaklaşımıdır. Yatırımcılar, varlıklarını güvenilir ve işlem hacmi yüksek borsaların sistemlerinde kısmen daha güvende tutabilirler.
F
- FA(Fundamental Analysis)
- Temel analizin kısaltmasıdır.
- FPGA
- Açılımı ”Field Programmable Gate Array”, Türkçesi alanda programlanabilir kapı dizileri demektir. Tekrar programlanabilen tümleşik devrelere denir.
- Fiat
- Sterlin, Euro ve ABD doları gibi geleneksel, devlet destekli para birimlerini ifade eder.
- Fork
- Bir fork, bir blok zincirinin iki paralel zincir üreten protokolde bir değişiklik yaşadığı durumu tanımlar. Fork’lar, tipik olarak, kripto geliştiricileri veya toplulukları, protokolün bir şekilde değiştirilmesi veya güncellenmesi gerektiğine karar verdiğinde ortaya çıkar.
G
- Gas Fee
- Ethereum ağındaki işlemleri gerçekleştirmek için alınan bir ücreti ifade eder. Bu ücreti ödeyerek yapacaklarınıza işlem göndermek, akıllı sözleşmeleri dağıtmak ve bunlarla etkileşim kurmak vs örnek verebiliriz.Genellikle Ethereum’un küçük bir kısmı olan Gwei’de fiyatlandırılır.
- Genesis Block
- Genesis Blok (Başlangıç Bloku), Satoshi Nakamoto’nun 3 Ocak 2009’da Bitcoin’in ilk bloğunu oluşturarak başlattığı bir terimdir. Genesis Blok sadece Bitcoin’in ilk bloğuna değil, aynı zamanda diğer kripto paraların başlangıç bloklarına da verilen bir addır.
- Gigahash
- Gigahash, madencilik alanında işlem gücünü ölçmek için kullanılan bir birimdir. Bu birim, donanımların işlem kapasitesini ifade etmektedir.İşlem sürecinde belirli algoritmalar üzerinden matematiksel problemler çözülmesi gerekmektedir.Donanımın işlem gücü kapasitesi, bu matematiksel problemlerin ne kadar hızlı çözüleceğini gösterir. Örnek: hash rate vs
- Golden Cross
- Altın Kesişme , kısa vadeli hareketli bir ortalamanın (örneğin 75 günlük) uzun vadeli hareketli bir ortalamayı (örneğin 250 günlük) yukarı doğru geçtiği duruma verilen isimdir. Yukarı yönde kesmesinden dolayı “altın kesişme” olarak da adlandırılır.
- Gwei
- Wei, Ethereum’un yerel para birimi ETH’nin en küçük, bölünmez parçasıdır. 1 Eter, 1.000.000.000.000.000.000 wei’ye (1018) denktir. Gwei, Giga-wei’nin kısaltmasıdır.
- Göreceli Güç Endeksi (RSI)
- Açılımı Relative Strength Index olan bu tanım aslında bir teknik analiz indikatörüdür. Varlıkların fiat birimlerin belirli zaman aralıklarında gösterdiği performansı ölçer.
H
- Hard Fork
- Daha önce geçersiz olarak etiketlenen işlemleri geçerli hale getiren ve bunun tersini yapan blok zincirindeki bir fork’tur. Bu fork’un çalışması için ağdaki tüm düğümlerin en yeni protokole yükseltilmesi gerekir.
- Hash
- Hash,Bitcoin gibi kripto para ağlarının sürekli çalışmasını sağlamak için harcanan hesaplama gücünün miktarını ifade eder. Bir bloğun çözülmesi için gereken süre, saniyede hash (H/S) olarak ölçülür. Ölçüm birimi hash/saniye olup, daha geniş ölçeklerde mega, giga veya tera gibi terimler kullanılır.
I
- ICO
- İlk Para Teklifi. Yeni doğmuş bir blok zinciri projesi için token’ların veya dijital varlıkların halka açık alım ve satımına yönelik ilk teklif.
- IDO
- Bir ICO’ya benzeyen, ancak kullanıcıların proje yayınlanmadan önce projeyle etkileşime girmesine izin veren ilk merkeziyetsiz teklif.
- IEO
- İlk Değişim Teklifi. Bu, bir kripto para biriminin dijital para birimi değişimi yoluyla ilk kez satıldığı zamandır.
- Input
- Kripto kullanımında bir para/token transferinin nereden geldiğini gösteren adrestir.
J
K
- Konsensüs
- Konsensüs mekanizması, her kripto para biriminin temelinde bulunan bir bilgisayar ağıdır. Bu sistem, yazılımın saldırganlara karşı korunmasına katkı sağlar ve yeni birimlerin arzının düzenlenmesine yardımcı olur.
- Kripto Para Borsası
- Kullanıcıların kripto varlıkları alıp satmasına izin veren merkeziyetsiz veya belli lisanslara uyan bir web sitesi veya uygulama.
- Kriptografi
- Bilgiyi şifresi çözülemez bilgilere karıştırarak gizli ve güvenli tutmak için bir bilgisayar bilimi yöntemidir. Bilginin şifresi ancak gerekli anahtar ile çözülebilir ve okunabilir.
L
- Layer 1
- Katman-1 veya Layer-1, temel blok zincirlerin başka bir adıdır. Ethereum (ETH), Bitcoin (BTC) ve Solana (SOL) gibi blok zincirler Layer-1 protokolleri olarak kabul edilir. Bu blok zincirler ve kripto paralar, kendi ekosistemlerinde ana zincir durumunda oldukları için Layer-1 olarak adlandırılır. Başka bir ifadeyle, bir protokol eğer işlemleri kendi blok zincirinde gerçekleştirip tamamlıyorsa, Layer-1 olarak tanımlanır.
- Layer 2
- Layer-2 protokolleri, Layer-1 blok zincirinin işlem hızını ve ölçeklenebilirliğini artırmak amacıyla geliştirilmiştir. Layer-2 Kripto para listesinde bulunan tokenlar, ölçeklenebilirlik sorununu ele almak için geliştirilen projelerin kripto para birimleridir.
- Leverage
- Kaldıraç (leverage) olarak adlandırılan sistem, finansal piyasalarda yatırımcıların daha büyük hacimli işlemler gerçekleştirmelerine olanak tanırken daha az sermaye kullanmalarına imkan sağlar.Kaldıraçlar sayesinde ana paranın bir kaç katı hacimle işlemler açılabilir.
- Likidasyon
- Kaldıraçlı işlemlerde işleme girilen paranın sıfırlanması, tamamen kaybedilmesi anlamına gelir.
- Likidite
- İşletmelerin, varlığı olan şeylerin en pratik ve hızlı şekilde nakde dönüşme yeteneğine denir. En likit varlık olarak parayı gösterebiliriz.Duran varlıklar ise en düşük likiditeyi ifade eder.
- Likidite Havuzları
- Likidite havuzları (liquidity pools), merkeziyetsiz finans platformlarında (DEX) varlık değişim işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla oluşturulan, bir ya da birden fazla akıllı sözleşmeye bağlı olan kripto para ve/veya token havuzlarıdır Bu havuzlara bireysel ve kurumsal yatırımcılar finansal fonlarını yatırarak katkıda bulunurlar.
M
- Market Order
- Piyasa emri (market order), mevcut en iyi fiyat üzerinden bir tokenı almak ya da satmak amacıyla verilen talimattır. Piyasa emirleri oldukça yaygın bir emir türüdür ve genellikle neredeyse hemen gerçekleştirilir. Piyasa emri verdiğinizde, borsaya bu tokenı mevcut en uygun fiyata almak ya da satmak için işlem yapma talimatı vermiş olursunuz. Siparişiniz, genellikle saniyeler içerisinde gerçekleşecek olan bir sonraki uygun işlem fırsatında yerine getirilir.
- Meme Coin
- Tekrar tekrar değiştirilen ve çevrim içi olarak paylaşılan görüntü biçimindeki bir tür iç şaka olan bir meme üzerine kurulu altcoinlerdir. Dogecoin meme coinlere güzel bir örnektir.
- Microtransaction
- Çok düşük miktardaki ödemelerin gerçekleşmesine izin veren işlem türüdür.
- Mining
- Madencilik olarak da bilinen mining, blockchain teknolojisinde yer alan blokların içerisindeki matematiksel doğrulama işlemlerinin çeşitli yöntemlerle çözülmesi sürecidir. Bu süreç kripto para madenciliği ya da mining sistemi olarak adlandırılır. Mining ile sanal para elde eden kullanıcılara ise madenci denir.
- Mixer (Bitcoin Mixing)
- Kripto para karıştırıcı,kripto paraların izlerini gizlemek ve işlemlerin gizliliğini artırmak amacıyla kullanılan bir araçtır. Bu hizmet, birden fazla kullanıcının kripto paralarını karıştırarak, işlemler arasındaki bağlantıları gizleyerek anonimlik sağlar.
N
- Node
- Hepsi bir blok zincirinin bir kopyasını tutan diğer bilgisayarlara veya cihazlara bağlı bir bilgisayar veya cihaz. Her node yani düğüm, bilgi paylaşarak ve işlemleri doğrulayarak düğüm ağını destekler.
O
- Oltalama(Phishing)
- Kripto oltalama saldırılarında, saldırganlar yetkili kurum ve kişileri taklit ederek kurbanlara bir e-posta gönderirler. Bu e-postayı açan, e-postadaki bağlantılara tıklayan veya e-posta üzerinden kişisel bilgilerini paylaşan kullanıcılar, bu saldırı sonucunda bilgilerini risk altında bırakırlar.Bu tarzb mail yöntemli saldırıların geneline oltalama nedir.
- Orphan Block
- Türkçesi yetim blok, aynı zamanda Orphan Block olarak adlandırılır ve bir üst bloğa sahip olmayan veya blockchain ağına dahil edilmeyen bloklara verilen isimdir. Bu tür bloklar, ana bloğu mevcut olmayan veya bilinmeyen bloklar olarak tanımlanır.
- Ölçeklenebilirlik( Blok zincir)
- Blockchain ölçeklenebilirlik, kısaca bir blok zinciri ağının kapasitesini artırma yeteneği olarak ifade edilebilir. Ölçeklenebilirlik, bir sistemin artan talebi karşılayabilmek üzere büyüme becerisini ifade ederken bu blok zincir üzerinde de artan sorun ve sıkıntıları azaltmak için kullanılır.
P
- P2P
- Eşler arası. Aracı veya merkezi bir otoritenin dahil olmadığı iki kişi arasındaki bir işlemi ifade eder.
- Paper Wallet
- Paper Wallet, kriptopara birimlerini offline biçimde muhafaza etme yöntemi olarak kullanılır ve bu amaçla kripto işlemleri için gerekli olan barkod veya QR kodlarının, bir kağıda basılı hali olarak tanımlanır. Çok tercih edilmeyen bu yöntem kripto piyasalarının ilk zamanlarında görülmekteydi.
- Pool
- Havuz sistemi, işlem zorluğunun yükselmesi nedeniyle madencilerin güçlerini birleştirerek daha etkin çalıştığı bir yöntemdir. Bu sistemde, keşfedilen blok ödülü, katılımcıların işlem gücüne orantılı olarak havuzdaki ortaklar arasında paylaştırılır.
- Private Key
- Esasen kripto varlıklarınızın şifresidir. Tahmin edilmesi neredeyse imkansız olan imkansız derecede uzun bir sayı.Bir işleme, yalnızca sizin bildiğiniz özel anahtarınızın karma değeriyle imzalayarak yetki verirsiniz. Karşılık gelen ortak anahtarınız, bir işlemin gerçekliğini doğrulamak için başkaları tarafından kullanılabilir.
- Proof of Burn (PoB)
- Kullanıcıların bazı token’ları harcanamaz bir adrese göndererek “yakmasını” veya değiş tokuş etmesini gerektiren ve böylece ağdaki gerçek ve aktif katılımcılar olduklarını kanıtlayan bir tür konsensüs algoritmasıdır.
- Proof of Stake (PoS)
- Hisse Kanıtı. İş kanıtına başka bir alternatif, bu madencilere, o madencinin kripto para birimine yaptığı yatırımda hesaplama güçlerini ağa sağladıkları için verilen ödülü kapsıyor. Yani bir madenci üç token tutarsa, yalnızca üç token kazanabilir.
- Proof of Work (PoW)
- İş Kanıtı. Blok zincirine bir blok eklemek için gereken 64 karakterlik hash değerini tahmin etmek için hesaplama işini yaptığınızın kanıtı. Çözümünüzü yayınlamak, diğer düğümlerin karmanızın doğru olduğunu ve onu elde etmek için gereken işi yapmış olmanız gerektiğini hızlı bir şekilde doğrulamasını sağlar.
- Public Key
- Kripto cüzdanınızın herkese açık adresi. Hesabınıza para almak için ortak anahtarınızı paylaşmanız gerekir. Özel anahtar parola gibiyse, genel anahtar da e-posta adresi veya hesap numarası gibidir.
- Pump
- Genellikle bir kripto para birimine büyük miktarda para yatıran yatırımcılar tarafından yönlendirilen yukarı yönlü bir fiyat hareketini ifade etmek için kullanılan bir terimdir.
- Pump and Dump
- Fiyatını artırmak ve başkalarını yatırım yapmaya teşvik etmek için bir çok kripto para birimi satın alma ve ardından yüksek bir fiyattan satma eylemini ifade eder. Etik olmayan bir uygulamadır.
Q
R
- REKT(Wrecked)
- Kripto para piyasalarında büyük zararları ifade eder, tüm varlıklarını kaybeden kullanıcılar için de kullanılır.
- Rug Pull
- Kripto sektöründe geliştiricilerinin bir projeyi terk ettiği ve yatırımcıların parasıyla kaçtığı sahte bir kripto para stratejisi.
- Rug Pull
- Kripto geliştiricilerinin bir projeyi terk ettiği ve yatırımcıların parasıyla kaçtığı sahte bir kripto para stratejisi.
S
- SHA
- Açılımı Security Hash Algorithm, Türkçesi Güvenlik Özet Algoritması olup.NSA tarafından oluşturulan bir şifreleme özeti işlemidir. Verileri belirli bir boyutta sıkıştırarak ve şifreleyerek matematiksel değişkenlerle çalışır. Bu algoritma ile şifrelenen bilgiler daha sonra yeniden çözülebilir ve orijinal durumuna döndürülebilir. Bu sayede, çok sayıda veriyi güvenli bir biçimde karşı tarafa iletebilirsiniz.
- SHA-256
- Herhangi bir boyutta bir girdi alan ve onu sabit uzunlukta rastgele bir dizeye dönüştüren tek yönlü bir şifreleme karma algoritmasıdır. Günümüzde birçok blok zinciri projesi, işlemleri doğrulamak için iş kanıtı madenciliğini etkinleştirmek için SHA-256’yı kullanmaktadır.
- Satoshi Nakamoto
- Bitcoin’in yaratıcısıdır. Hala tam olarak kimliği tespit edilememiştir.Japon asıllı ya da Amerika asıllı bir kriptografi(şifreleme) uzmanı olduğu yönünde tahminler vardır.
- Scam Coin
- Dolandırıcı Token,gerçekte sahte veya dolandırıcılık amaçlı oluşturulmuş ancak dijital para birimi gibi görünen kripto paralardır. Hiç bir dayanakları olmayan bu tür para birimleri, yüksek getiri vaatleriyle pazarlanarak insanların dikkatini çekmeyi hedefler.
- Scrypt
- Bir tür kriptografik şifreleme algoritması olan Scyrpt genelde madencilik çalışmalarında kullanılır.(Örn:Litecoin)SHA256 ya oranla daha az işlem talep ettiğinden dolayı daha hızlıdır.
- Sharding
- Tüm blok zinciri geçmişini parçalamanın bir yoludur, bu şekilde her tam node’un tam kopyasına ihtiyacı olmayacaktır.
- Shill
- Bir projeyi veya tokenı para karşılığı tanıtan kişilere denir. Proje veya token shillemek ise herhangi bir dayanağı ve altyapısı olmadan bu projelerin tanıtımlarının yapılmasına denmektedir.Hacmi olan/ olmayan tokenlar için sosyal medya üzerinden etkileşim ile hacim yaratılmasına da token shillemek denir.
- Shit Coin
- Piyasalarda değerlenme ihtimali olmayan, değersiz token
- Signature
- Dijital imza, kriptografik bir yöntem olarak, dijital verilerin doğruluk ve bütünlüğünü sağlamak amacıyla oluşturulmuştur.Transfer işlemlerindeki adres kaynaklarını doğrulayan dijital izlere verilen addır.
- Silkroad
- Kriptonun ilk dönemlerinde faaliyet göstermiş yasadışı bir platform. Kriptonun dark web’i olarak biliniyor.2013 yılında kapatıldı.
- Smart Contract
- Akıllı sözleşme, alıcı ve satıcı arasındaki anlaşmanın doğrudan kodlarla ifade edildiği ve çalıştırıldığı bir sözleşme türüdür. Bu kodlar ve sözleşmeler, merkezi olmayan bir blok zincir ağı üzerinde dağıtılmıştır. Kod, uygulamanın çalıştırılmasını denetlerken, işlemler takip edilebilir ve geri alınamaz.
- Solidity
- Solidity, Ethereum tabanlı akıllı sözleşmelerin oluşturulması için kullanılan nesne yönelimli ve yüksek düzeyli bir programlama dilidir. Akıllı sözleşmeler, otomatik olarak çalışan kodlar olup, karmaşık otomatik işlemler gerçekleştirmeye imkan tanır.
- Soğuk Cüzdan
- Soğuk cüzdan, bireylerin özel anahtarlarını saklayan bir çevrimdışı depolama yöntemidir. İnternete bağlantısı olmadığı için özel anahtarlar izole edilir ve kripto paralarınızı internet üzerinden gelen dijital tehlikelere karşı korur. Genelde bir USB alet görünümünde karşımıza çıkar. Örn: Ledger
- Stablecoin
- Stablecoin, fiyat istikrarı sağlamaya çalışan ve ABD Doları veya altın gibi bir rezerv varlık tarafından desteklenen bir kripto para birimi türüdür.
- Stake
- Staking,kripto paralarınızı belirli bir süre boyunca kilitleyerek ve harcamadan ya da transfer etmeden, bir kripto para ağına destek sağlama eylemidir. Bu süre zarfında, kilitleme işlemi sayesinde belirli oranda ödül kripto para elde edersiniz. Kripto paralarınızı kilitlemek amacıyla, özel bir mobil veya masaüstü cüzdana ihtiyaç duyulur.
- Stale
- Stale Block, özetle iki kez bulunmuş blog demektir. Hali hazırda çözümü bir madenci tarafından bulunmuş bloğun bir kez daha bulunması durumuna denir. Bu işlemde madenci ödeme alamaz.
T
- TA
- Temel analiz, belirli bir varlığın değerini, değerlendirmenin yanı sıra gelecekteki performansını tahmin etme yöntemidir. Kripto para sektöründe TA olarak kullanılır.
- TOR
- Onion Router veya kısaca TOR ağı, dijital dünyadaki etkinliklerinizin dışarıdan izlenmesini ve üçüncü kişilerin erişimini engelleyen bir güvenlik teknolojisidir. The Onion Router ağı dijital dünyada bıraktığınız izleri silerek kimliğinizi gizli tutmanıza ve anonim bir şekilde dolaşmanıza olanak tanır.
- TVL
- Açılımı Total Value Locked olan TVL, merkezi olmayan finans projelerinde akıllı sözleşmeler aracılığıyla kilitlenen toplam değeri ifade eder.DeFi projelerinde yaygın olarak kullanılan ölçütlerden biri olan TVL, Türkçeye “Kilitlenmiş Toplam Değer” olarak çevrilebilir.
- TX
- TX ”Açılımı Blockchain Transaction” Türkçesi blok zincir aktarımı olan terimin kısaltmasıdır.
- Taint
- Taint, transfer işlemlerinin incelenmesiyle iki adres arasındaki ilişkinin araştırılmasını ifade eder.Taint (İz Analizi), dijital platformlardaki sorunların kaynağını belirlemek amacıyla kullanılır. Özellikle siber saldırılarda, saldırganların adreslerini ve kimliklerini izlemeye yarar. Sistem ve kod kaynakları detaylı olarak incelenir, olağan dışı hareketler tespit edilir ve suç tespiti yapılır. Bu yöntem, çoğunlukla çalıntı hesapların incelemesi amacıyla kullanılır.
- Teknik Analiz
- Teknik analiz, kripto para birimleri, hisse senetleri, döviz kurları ve emtialar gibi geçmiş fiyat verileri bulunan finansal varlıkların değerlendirilmesinde kullanılır. Bu yöntem, önceki fiyat hareketlerini inceleyerek piyasanın gelecekteki eğilimlerini öngörmeye çalışır. Bitcoin ve diğer kripto para ticaretinde yaygın olarak kullanılan teknik analiz, alım satım fırsatlarını belirlemek için grafiklerdeki tekrar eden modellerin tespitine odaklanır.
- Temel Analiz
- Temel analiz, yatırım araçlarındaki fiyat değişikliklerini, ülkelerin ve şirketlerin ekonomik gidişatlarını inceleyerek yatırım varlıklarının yatırım yapmaya değer olup olmadıklarını belirleyen bir yöntemdir. Orta ve uzun vadeli yatırımlar için tercih edilirler.
- Terahash
- Kripto madencilik sisteminde en yüksek üretim gücünü ifade eden değerdir.(hash ölçü birimi)
- Testnet
- Testnet, blok zinciri teknolojisinde geliştiricilerin test ve geliştirme amacıyla kullandığı alternatif bir zincirdir. Bu zincirler, ana blok zinciri ağından bağımsız hareket eder ve gerçek değeri bulunmayan test tokenlerle çalışır. Testnet sayesinde geliştiriciler, uygulamalarını test edebilir ve hataları giderirken, ana blok zinciri üzerinde herhangi bir etkide bulunmazlar. Dolayısıyla, test ağındaki işlemler gerçek blok zincirine aktarılmaz ve test ağındaki tokenler gerçek para birimi olarak değerlendirilemez.
- Token
- Genel kripto varlık veya kripto paralara token denir.
- Transaction
- Blok zincir verilerin ve varlıkların saklanması ve aktarılması için kullanılan dağınık bir veri tabanıdır.Kripto paralar gibi en yaygın uygulamalarında, blok zincir kripto para işlemleriyle ilgili bilgi bloklarından oluşan bir zincir görevi görür. Blok zincir işlemi olarak da adlandırılan blockchain transaction, kripto para transferlerini ifade eder.
- Transaction Block
- Kısaca işlem bloğu olarak adlandırılır.
U
- UTXO
- Açılımı Unspent Transaction Output Türkçesi ise Harcanmamış işlem çıktısıdır. Her transfer bir girdi ve çıktıların bütünüdür. UTXO, blok zincir üzerindeki işlemlerin başlangıç ve bitiş noktasını tespit etmeye de yarar.
V
- Volatilite
- Volatilite, kripto para fiyatlarının kısa süre içinde hızlı bir şekilde artması veya azalması durumunda meydana gelen fiyat dalgalanmalarını ifade eden bir kavramdır. Bu terim, hem finansal piyasalar hem de kripto para piyasalarında aynı anlamda kullanılır.
W
- Web 1.0
- Web 1.0,internetin ilk ve en ilkel dönemi olarak kabul edilir ve kullanıcıların sadece interneti gözlemleyebildiği ancak kendi içeriklerini oluşturamadığı bir dönemi temsil eder. Bu dönem, uzmanlar tarafından “salt okunur web” olarak adlandırılır ve internet, sabit içeriklerle dolu, tek yönlü bilgi akışının yaşandığı bir online kütüphane gibi işlev görürdü.(1990-2000)
- Web 2.0
- Web 2.0, kullanıcı odaklı ve işbirliğine dayalı ortamıyla internetin ikinci popüler dönemidir. Bu dönem, kullanıcıların içerik üretimine katıldığı ve paylaşımların gerçekleştiği dinamik ve çift yönlü iletişim platformunu ortaya çıkarmıştır. Kullanıcıların sadece web sitelerini okumakla kalmayıp, aynı zamanda diğer kullanıcılarla sosyal etkileşime girerek bağlantı kurabildiği için bu dönem “sosyal web” olarak da adlandırılır.(2000-2010)
- Web 3.0
- Web 3.0, Web 2.0 ile sanal dünyaya taşınan içeriklerin anlamlandırılması süreci olarak tanımlanır ve bu dönemde internet kontrolü insanların elinden alınarak, veriler bilgisayarlar tarafından doğrudan okunabilir şekilde yapılandırılıp etiketlenir.Yapay zeka yöntemleri ve tekniklerle desteklenen yazılım çözümleri sayesinde, internet “akıllı” bir hale gelir. Bu sebeple, bu dönem “semantik web” dönemi veya makine öğreniminin geliştiği dönem olarak da adlandırılır.(2010-2020)
- Web 4.0
- Web 4.0, kişisel dosya, veri ve içeriklerin depolanmasında internet tabanlı bilişim (bulut bilişim) uygulamalarının ön plana çıktığı, işletim sistemlerinden tüm uygulamalara kadar her şeyin fiziksel disklerden ayrılarak tamamen sanal ağlar üzerinde inşa edildiği ve gerçek ile sanalın iç içe geçtiği bir web teknolojisini temsil eder. ‘’akıllı web’’ dönemi olarak da adlandırılır.(2020-2030)
- Whitepaper
- Tipik olarak akademik olan, yeni bir teknoloji öneren ve uygulamasının tam ayrıntılarını özetleyen teknik belgelerdir. Tipik olarak, yeni projeler, potansiyel kullanıcıların veya yatırımcıların ürünü veya hizmeti, kullanım durumunu ve potansiyelini anlamalarına yardımcı olmak için teknik incelemeleri en net hali ile belirtir.
X
Y
Z